بیماری در سنت نبوی موضوع: سنت و بدعت تاریخ انتشار: 2015-08-22 | بازدید: 2783

بیماری در سنت نبوی

بیماری مظهری از مظاهر ضعف بشری و امتحانی از طرف الله ـ عزوجل ـ است که شامل همه افراد چه گناهکار و بی گناه و چه صالح و فاسد می شود، و هیچ یک از ما و شما نیست که هیچ وقت مریض نشده باشد بلکه همه ی ما آن را تجربه کرده ایم.

انواع مختلفی از فضل و خیرها هستند که به بیمار می رسد، اما به شرط اینکه در مقابل آن، صبر پیشه کند!، اما اکثر مردم وقتی به بیماری مبتلا می شوند فراموش می کنند که در بیماری چه خیری وجود دارد، و نمی دانند که بیماری در سنت نبوی خیر است و نه مصیبت، و اگر مؤمن در آن صبر پیشه کند کفاره گناهانش قرار می گیرد، و حسناتش افزایش می یابد و باعث بالا رفتن درجاتش می شود، و این شامل کل بیماری ها و امراض و مصیبت های دنیوی می شود، چنانکه از ابی سعید الخدری رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: (ما یصیب المسلم من نصب ولا وصب  ولا همّ ولا حزن، ولا أذی ولا غمّ، حتّی الشّوکة یشاکها، إلّا کفّر الله بها من خطایاه)[1]. ترجمه: مسلمان هیچ گاه دچار خستگی، بیماری و ناراحتی و غم و گرفتاری نمی شود مگر اینکه به وسیله آن گناهانش بخشیده می شود حتی اگر هم خاری در پایش فرو رود.

 بنابر درست است که بیماری در ظاهر مصیبت است اما در واقع خیر و هدیه ای از طرف الله تعالی است. پس ثمرات صبر کردن در هنگام بیماری در سنت نبوی بسیار زیاد می باشد از جمله:

1ـ کفاره گناهان:

از عبدالله بن مسعود روایت شده که گفت: (دخلتُ علی رسول اللَّه ـ صلی اللَّه علیه وسلم ـ وهو یوعک، فمسسته بیدی فقلت: یا رسول اللَّه: إنک توعک وعکا شدیداً، فقال ـ صلی اللَّه علیه وسلم ـ: أجل، إنی أوعک کما یوعک رجلان منکم، قلت: ذلک بأن لک أجرین، قال: أجل ذلک کذلک، ثم قال: ما من مسلم یصیبه أذی شوکة فما فوقها إلا کفر اللَّه ـ تعالی ـ بها سیئاته، کما تحط الشجرة ورقها)[2]. و در روایت مسلم: (ما من مسلمٍ یصیبُه أذًی من مرضٍ فما سواه ، إلا حطَّ اللهُ به سیئاتِه ، کما تَحُطُّ الشجرةُ ورقَها) . ترجمه: نزد رسول الله صلی الله علیه و سلم رفتم و ایشان تب شدیدی داشتند، به ایشان گفتم: شما تب شدیدی دارید، رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: بله، من به اندازه تب دو نفر از شما تب دارم، من گفتم: پس برای شما دو پاداش است، سپس رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: مسلمان هرگاه به مصیبتی گرفتار می شود، الله آن را کفاره گناهانش قرار می دهد و گاناهانش فرو می ریزد مانند فرو ریختن برگ درختان. و در روایت مسلم چنین آمده: هرگاه  مسلمان گرفتار مصیبتی مثل بیماری و یا هر چیز دیگر شد، الله گناهانش را مانند ریختن برگ درختان می اندازد.

و از ابی سعید الخدری رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: (ما یصیب المسلم من نصب ولا وصب، ولا هم ولا حزن، ولا أذی ولا غم حتی الشوکة یشاکها إلا کفر الله بها من خطایاه)[3]. ترجمه: مسلمان هیچ گاه دچار خستگی، بیماری و ناراحتی و غم و گرفتاری نمی شود مگر اینکه به وسیله آن گناهانش بخشیده می شود حتی اگر هم خاری در پایش فرو رود. پس این حدیث دلیل بر این است که بیماری های روحی نیز مانند بیماری بدنی باعث کفاره گناهان می شود. زیرا که ناراحتی و غم و نگرانی که رسول الله صلی الله علیه و سلم در حدیث ذکر کرده  از جمله بیماریهای روحی است که مانند بیماریهای بدنی باعث کفاره گناهان می شود.

و از عایشه رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: (ما من مصیبة تصیب المسلم إلا کفر الله بها عنه حتی الشوکة یشاکها)[4]. ترجمه: هیچ مصیتی به مسلمان نمی رسد مگر اینکه الله آن را کفاره گناهانش قرار می دهد حتی اگر هم خاری به پایش فرو رود.

و در حدیث دیگر رسول الله صلی الله علیه و سلم به صحابی ام العلاء که بیمار بود فرمود: (أبشری یا أم العلاء، فإن مرض المسلم یذهب الله به خطایاه کما تذهب النار خبث الذهب والفضة)[5]. ترجمه: مژدگانی بده ای ام العلاء، همانا بیماری مسلمان باعث پاک شدن گناهانش می شود همان گونه که آتش، ناخالصی طلا و نقره را می گیرد.

2ـ بالا رفتن درجات:

از جمله فوائد و ثمرات صبر در بیماری بالا رفتن درجات است تا جایی که انسان به مقام والایی نزد الله عزوجل خواهد رسید، اما نه با عبادات و اعمال صالحه ای که انجام می دهد بلکه با بیماری که گرفتارش می شود و در آن صبر را پیشه می کند تا اینکه به آن درجه می رسد، چنانکه رسول الله صلی الله علیه و سلم فرموده: (إن العبد إذا سبقت له من الله منزلة لم یبلغها بعمله ابتلاه الله فی جسده أو فی ماله أو فی ولده ثم صبَّره علی ذلک حتی یبلغه المنزلة التی سبقت له من الله تعالی)[6]. ترجمه: زمانی که الله تعالی بخواهد بنده ا ش را به درجه ای برساند که با اعمال صالح بدان نرسیده است ، پس او را به بلایی در جسدش و یا در مال و یا هم در فرزندانش مبتلا می کند، سپس به او صبر می دهد تا اینکه او را به آن درجه برساند.

و از عایشه رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: (ما من مسلمٍ یُشَاکُ شوکة فما فوقها إلا کتب له بها درجة ومحیت عنه بها خطیئة)[7]. ترجمه: هر مسلمانی که به بدنش خاری فرو رود و یا به مصیبتی بزرگتر از آن گرفتار شود، یک نیکی برایش نوشته می شود و یکی از گناهانش نیز پاک می شود.

3ـ استمرار اجر و ثواب:

الله عزوجل اجر و ثواب بنده اش را که بیماری مانع انجام دادن آن شده است به صورت تمام وکمال می دهد، و به این ترتیب تمام اجر و ثواب اعمالی را که در زمان صحتش انجام می داد برایش می نویسد، چنانکه از ابی موسی الاشعری رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: (إذا مرض العبدُ أو سافر، کتب اللهُ تعالی له من الأجرِ مثلَ ما کان یعملُ صحیحًا مُقیماً)[8]. ترجمه: زمانی که بنده ای بیمار شد و یا به سفر رفت، الله تعالی برایش اجر و ثواب تمام اعمالی را که در حالت صحتش و اقامتش انجام می داد برایش می نویسد.

4ـ ورود به بهشت:

الله عزوجل برخی از بیماریها را سبب ورود مؤمن به جنت قرار داده است زیرا که سختی ها و مشکلات آن را احاطه کرده است و شکی نیست که بیماریها از جمله سختی هاست، چنانکه رسول الله صلی الله علیه و سلم از الله سبحانه و تعالی روایت کرده که فرمود: (إنَّ اللَّهَ قال: إذا ابتلیتُ عبدی بحبیبتَیهِ فصبَرَ، عوَّضتُه منهما الجنَّة)[9]. ترجمه: کسی که در برابر از دست دادن چشمانش صبر پیشه می کند الله تعالی در عوض به او بهشت را می دهد. 

و همچنین رسول الله صلی الله علیه و سلم به زنی که مبتلا به بیماری صرع بود بشارت بهشت را داد، از عطاء بن ابی رباح روایت شده که ابن عباس رضی الله عنه به من گفت: (ألا أُریک امرأةً من أهلِ الجنة؟، قلتُ بلی، قال: هذه المرأةُ السوداء، أتتِ النبیَّ ـ صلی الله علیه وسلم ـ قالت: إنی أُصْرَعُ، وإنی أتکشَّفُ، فادعُ اللهَ لی، قال: إن شئتِ صبرتِ ولکِ الجنة، وإن شئتِ دعوتُ اللهَ أن یعافیکِ، قالت: أصبر، قالت: فإنی أتکشَّفُ، فادعُ اللهَ أن لا أتکشَّفُ فدعا لها)[10]. ترجمه: آیا می خواهی زن بهشتی را به تو نشان دهم؟ گفتم: بله، گفت: این زن سیاه، نزد رسول الله صلی الله علیه و سلم رفت و گفت: من بیماری صرع دارم و در هنگام بیماری بی هوش می شوم و برهنه می گردم، برایم دعا کن، رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: اگر می خواهی صبر کن و به بهشت می روی، و اگر هم می خواهی برایت دعا می کنم تا الله تو را شفا دهد، زن گفت: صبر می کنم، سپس گفت: من در هنگام بی هوشی برهنه می شوم، برایم دعا کن تا برهنه نشوم، پس رسول الله صلی الله علیه و سلم برایش دعا کرد. و از آن زمان به بعد هرگاه بی هوش می شد برهنه نمی شد، و این در خواستش از رسول الله صلی الله علیه و سلم هم به خاطر حرصش برای ستر عورتش و کسب اجر و ثواب در آن وقت بود، الله از او راضی باشد.

فائده: از الله تعالی صحت و سلامتی بخواه:

بدون شک سلامتی بهتر از بیماری و بلاست، و برای مسلمان جایز نیست از الله بخواهد تا او را به بیماری مبتلا کند، زیرا ممکن است به بیماری مبتلا شود که تحمل و صبر آن را ندارد، و حتی ممکن است از قضا و قدر الهی ناراضی گردد بلکه حتی ممکن است به  سبب آن بیماری کافر شود، و به همین دلیل رسول الله صلی الله علیه و سلم دائما به یارانش یاد می داد که از الله طلب صحت و سلامتی کنند، چنانکه از عبدالله بن عمر رضی الله روایت شده که گفت: (لم یکن رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ یصبح ولا یمسی إلا ویدعو بهذه الکلمات: اللهم إنی أسألک العفو والعافیة فی دینی ودنیای، وأهلی ومالی، اللهم استر عوراتی وآمن روعاتی، واحفظنی من بین یدی ومن خلفی، وعن یمینی وعن شمالی ومن فوقی، اللهم إنی أعوذ بعظمتک أن أغتال من تحتی)[11]. ترجمه: رسول الله صلی الله علیه و سلم شب را صبح و روز را شب نمی کرد مگر با خواندن این دعا: پروردگارا من از تو صحت و سلامتی در دینم و دنیایم، و خانواده و مالم می خواهم، و پروردگارا از تو می خواهم عیوب و تقصیر های  من را بپوشانی و ترس و ناراحتی را از ما دور گردانی، و مرا از همه جهات چپ و راست، جلو و عقب و بالا و پایین از تمام مصیبت ها دور گردانی.

اما با وجود اجر و ثواب بزرگی که برای بیمار در نظر گرفته شده، رسول الله صلی الله علیه و سلم هیچ گاه به یارانش یاد نداده که از الله درخواست بیماری و یا مریضی کنند و خودش نیز از الله چنین چیزی را نطلبیده است.!

از انس بن مالک رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم به زیارت بیماری رفت که از شدت بیماری مانند جوجه پرنده ای ضعیف شده بود، پس رسول الله صلی الله علیه و سلم به او فرمود: ( هل کنت تدعو الله بشیء أو تسأله إیاه؟، قال: نعم، کنت أقول: اللهم ما کنت معاقبی به فی الآخرة، فعجله لی فی الدنیا، فقال رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ: سبحان الله! لا تطیقه ولا تستطیعه، أفلا قلت: اللهم آتنا فی الدنیا حسنة وفی الآخرة حسنة، وقنا عذاب النار؟، قال: فدعا الله به، فشفاه الله)[12]. ترجمه: آیا تو چنین چیزی را در دعاهایت می خواستی؟ گفت: بله، می گفتم: پروردگارا هر عاقبتی که در آخرت می خواهی به من بدهی آن را در دنیا بر من نازل کن، پس رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: سبحان الله! آن را به زبان نیاور و بدان که تحمل آن را هم نداری، آیا من به شما نگفته بودم که این دعا را از الله بخواهید: پروردگارا در دنیا و آخرت به ما خیر و خوبی عطا کن، و از آتش جهنم ما را نجات ده؟ سپس رسول الله صلی الله علیه و سلم برایش دعا کرد تا شفا پیدا کند، پس الله هم او را شفا داد.

 و این حدیث شبیه حدیث دیگری است که می فرماید: ( یا أیها الناسُ ! لا تتمنوا لقاءَ العدو، واسألوا اللهَ العافیة، فإذا لقیتُمُوهم فاصبروا، واعلموا أنَّ الجنةَ تحتَ ظلالِ السیوفِ)[13]. ترجمه: ای مردم هرگز طلب ملاقات دشمن را نکنید بلکه طلب عافیت کنید، اما اگر با آنها ملاقات کردید یعنی برای مبارزه با آنها، پس صبر را پیشه کنید، و بدانید که بهشت زیر سایه شمشیر است.

بنابراین بیماری از قوانین الهی است که هیچ بشری از آن در امان نیست، و از هیچ کس دور هم نیست، اما این قانون برای هر شخص و نوع بیماری فرق می کند، و هیچ راهی نسیت جز اینکه در مقابل آن صبر پیشه کند و همیشه به اجر و ثوابی که در آن است بنگرد، و در کنار آن از همه ابزار مشروع برای درمان آن استفاده کند.