فضایل آب زمزم و صفات آن
فضایل آب زمزم و صفات آن موضوع: متفرقه تاریخ انتشار: 2017-02-06 | بازدید: 1031

بسم الله الرحمن الرحیم

فضایل آب زمزم و صفات آن

 

زمزم، نام چاهی است مشهور در مسجد الحرام که فاصله ی آن تا کعبه ی مشرفه حدود سی و هشت ذراع[1] است. (هجده متر تقریبا).

این چاه اسماعیل بن ابراهیم علیهما السلام است، زمانی که شیرخوار بود و تشنه شد الله مهربان آن را برایش جاری نمود.

داستان از این قرار بود که مادرش به دنبال آب می گشت تا به وی بدهد، او به بالای کوه صفا رفت و از الله جل وعلا در خواست کمک و یاری برای اسماعیل علیه السلام نمود سپس به کوه مروه رفت و همان کار را انجام داد سپس الله سبحانه و تعالی جبرئیل علیه السلام را فرستاد، او با پاشنه ی پایش بر زمین کوبید و آب جاری شد.

 

علما رحمهم الله بر این اتفاق نظر دارند که به صورت عموم، برای مسلمان در تمام احوال و به صورت خاص برای فردی که به حج یا عمره می رود، مستحب است که از آب زمزم بنوشند. زیرا در حدیث صحیح از نبی صلی الله علیه وسلم روایت شده که: "ایشان صلی الله علیه وسلم از آب زمزم نوشیدند"[2] و در حدیث دیگری از ابوذر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد آب زمزم فرمودند: "همانا آن با برکت است و همانا آن غذای سیرکننده ای است"[3] . و در روایت دیگری بر آن افزوده شده: "و شفای بیماری است"[4]. یعنی نوشیدن آن باعث می شود که شخص سیر شود و نیازی به غذا نداشته باشد و همچنین باعث شفای بیماری ها می شود به شرط اینکه همراه با صدق باشد. همان طور که در حدیث ابوذر رضی الله عنه آمده است که وی به مدت یک ماه در مکه اقامت کرد و هیچ غذایی نداشت و فقط آب زمزم را می نوشید.

 

عباس بن عبدالمطلب رضی الله عنه می فرماید: (در زمان جاهلیت مردم به خاطر زمزم، رقابت می کردند تا جایی که حتی آنانی که خانواده داشتند آنان را برای نوشیدن از آن می آوردند و در اول صبح از آن می نوشیدند. ما آن را عونی برای اهل عیال می دانستیم. عباس رضی الله عنه می گوید: در زمان جاهلیت، زمزم را "شباعة" می نامیدند [یعنی سیرکننده])[5].

علامه الأبّی رحمه الله می گوید: الله تعالی آن را برای اسماعیل و مادرش علیهما السلام آب و غذا قرار داد.

ابن مبارک رحمه الله از آب زمزم نوشید و گفت: بارالها! همانا ابن المؤمل به من گفت از ابی زبیر از جابر که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: "آب زمزم برای حاجتی است که بخاطرش نوشیده شود" پس بارالها! همانا من آن را برای رفع تشنگی روز قیامت می نوشم.

دو فرشته، قلب رسول الله صلی الله علیه وسلم را کودکی پس از اینکه بیرونش آوردند و با آن غسل دادند سپس در جایش نهادند.

حافظ العراقی رحمه الله می گوید: حکمت از غسل دادن قلب نبی صلی الله علیه وسلم با آب زمزم این بود که رسول الله صلی الله علیه وسلم برای دیدن ملکوت آسمان ها و زمین و بهشت و جهنم، قوی شود؛ زیرا از خواص آب زمزم این است که آن باعث تقویت قلب و آرامش ترس و هراس می شود. داستان غسل قلب رسول الله صلی الله علیه وسلم با آب زمزم در حدیث ابوذر رضی الله عنه ثابت است که نبی صلی الله علیه وسلم فرمودند: "زمانی که در مکه بودم سقف خانه ام شکافته شد و جبرئیل علیه السلام از آن وارد شد سپس سینه ام را شکافت و با آب زمزم غسلش داد سپس طشتی طلایی را که پر از حکمت و ایمان بود آورد و در سینه ام خالی کرد و بعد آن را بست سپس دستم را گرفت و مرا به آسمان دنیا برد"[6].

 

مستحب است که نوشنده از آب زمزم، بسیار زیاد بنوشد تا جایی که معده اش پر شود و کاملا سیرآب گردد.

فقها آداب نوشیدن آب زمزم را ذکر کرده اند که مستحب می باشند، از جمله ی آن:

روبه قبله کردن
بسم الله گفتن
با سه نفس نوشیدن
 کاملا سیرآب شدن با آن
الحمدلله گفتن پس از نوشیدن
نشستن به هنگام نوشیدن
پاشیدن مقداری از آن بر سر و صورت و سینه
بسیار دعا کردن به هنگام نوشیدن آن؛ زیرا همان طور که قبلا ذکر کردیم در حدیثی آمده است: "آب زمزم برای حاجتی است که بخاطرش نوشیده شود"[7].

نکته:

در حدیث ابن عباس رضی الله عنهما آمده است که فرمود: "به رسول الله صلی الله علیه وسلم از آب زمزم دادم و ایشان ایستاده نوشیدند"[8] حدیث محمول بر این است که ایستاده نوشیدن آن جایز می باشد و منظور از نهی از ایستاده نوشیدن، به معنای مکروه بودن است.

از ابن عباس رضی الله عنهما روایت شده که وی هنگامی که از آب زمزم نوشید، فرمود: "اللهم إنی أسألک علماً نافعاً، ورزقاً واسعاً وشفاء من کل داء"[9] ترجمه: بارالها! همانا من از تو علمی نافع و رزقی واسع و شفا از تمام بیماری ها می طلبم.

 

برخی از فقها این را مستحب می دانند که شخص برای خودش از آب زمزم بردارد و با خود به کشورش ببرد؛ زیرا آن شفاست برای کسی که از آن بنوشد. در حدیث عائشه رضی الله عنها آمده است که "وی با خود در ظرف هایی آب زمزم را حمل نمود و فرمود: رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز از آن با خود حمل نمودند و بر مریض ها می ریختند و می نوشاندند"[10].

 

فقها بر این اتفاق نظر دارند که پاکسازی و تغسیل با آب زمزم، درست است؛ اما گفته اند که نباید برای کاری انجام شود که در آن اهانت و کوچک شمردن باشد مانند بر طرف کردن نجاست و مانند آن.

علامه البهوتی رحمه الله می گوید: "و همچنین مکروه است [استعمال آب زمزم برای برطرف کردن نجاست] به خاطر تشریف آن؛ اما استعمال آن برای وضو گرفتن مکروه نیست؛ زیرا علی رضی الله عنه می فرماید: «سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم پس از افاضه، دلوی از آب زمزم خواستند، از آن نوشیدند سپس با آن وضو گرفتند»[11] روایت عبدالله بن احمد با سندی صحیح"[12].

حافظ سخاوی رحمه الله می فرماید:

"بر زبان برخی از مردم رایج شده که فضیلت آن زمانی است که در مکان خودش باشد و اگر به جای دیگری انتقال داده شود تغییر می کند. باید بدانیم که این سخن، اصل و اساسی ندارد. رسول الله صلی الله علیه وسلم برای سهیل بن عمرو رضی الله عنه در نامه اینگونه نوشتند: «اگر این نامه ام شب هنگام به تو رسید پس صبح نکن و اگر در روز به تو رسید پس شب نکن مگر اینکه برایم از آب زمزم بفرستی» آمده است که او دو مشک برای شان فرستادند زمانی که ایشان در مدینه بودند قبل از اینکه مکه فتح شود. این حدیث حسنی است که شواهدی نیز دارد. همچنین عائشه رضی الله عنها با خود از آن برمی داشتند و خبر دادند که صلی الله علیه وسلم نیز این کار را می کردند و بر مریضان می ریختند و می نوشاندند. ابن عباس رضی الله عنهما نیز اگر مهمانی برایش می آمد آب زمزم به او هدیه می داد. از عطاء رحمه الله در مورد حمل کردن آن پرسیده شد، وی گفت: همانا نبی صلی الله علیه وسلم و حسن و حسین رضی الله عنهما نیز آن را با خود حمل می کردند"[13].

 

ترجمه شده همراه با تصرف

ام احمد

https://islamqa.info

 

 

[1] تقریباً معادل طول فاصله ی میان آرنج تا سر انگشتان یک مرد است.

[2] "شرب من ماء زمزم" روایت بخاری.

[3] "إنها مبارکة إنها طعام طعم" روایت مسلم.

[4] "وشفاء سقم" روایت طیالسی، بزاز، طبرانی در "الصغیر". الهیثمی، ابن حجر و آلبانی آن را صحیح دانسته است. نگا: مجمع الزوائد (3/289)، المطالب العالیة (2/66) و صحیح الترغیب والترهیب (1162).

[5] تهذیب الأسماء واللغات، تألیف نووی: 3/139

[6] "فرج سقفی وأنا بمکة، فنزل جبریل علیه السلام ففرج صدری، ثم غسله بماء زمزم، ثم جاء بطست من ذهب ممتلئ حکمة وإیماناً، فأفرغها فی صدری، ثم أطبقه، ثم أخذ بیدی فعرج بی إلی السماء الدنیا" روایت بخاری.

[7] "ماء زمزم لما شرب له" روایت احمد و ابن ماجه. آلبانی آن را در "صحیح الجامع" صحیح دانسته است.

[8] "سقیت النبی صلی الله علیه وسلم  من زمزم وهو قائم" روایت بخاری.

[9] روایت عبدالرزاق.

[10] "أنها حملت من ماء زمزم فی القواریر، وقالت: حمل رسول الله صلی الله علیه وسلم  منها، وکان یصبّ علی المرضی ویسقیهم" روایت ترمذی و بخاری در "التاریخ الکبیر". آلبانی آن را در "السلسلة الصحیحة" ذکر کرده است.

[11] "ثم أفاضَ رسول الله صلی الله علیه وسلم فدعا بسجلٍ من ماءِ زمزم فشربَ منهُ وتوضَّأ".

[12] "کشاف القناع"؛ نگا: نیل الأوطار، کتاب الطهارة، باب طهوریة ماء البحر.

[13] المقاصد الحسنة.

 

 

    منبع: نوار اسلام

 

نصیحت و حکمت

از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «أتاکم رمضان شهر مبارک، فرض الله عز وجلّ علیکم صیامه، تُفتح فیه أبواب السماء، وتُغلّق فیه أبواب الجحیم، وتغلّ فیه مردة الشیاطین، فیه لیلة هی خیر من ألف شهر، من حُرم خیرها فقد حُرم». نسائی (2106) وأحمد (8769) و ألبانی در صحیح الترغیب (999) آنرا صحیح دانسته است.‏

یعنی: « ماه مبارک رمضان بر شما وارد شد، خداوند عزوجل روزه آن ماه را بر شما فرض کرده است، و در آن ماه درهای آسمان باز می شود، و درهای جهنم نیز بسته خواهند شد، و در این ماه شیاطین سرکش و یاغی به بند کشیده می شوند، و در آن شبی است که از هزار ماه بهتر است، هرکس نیکی های آن را از دست بدهد به حقیقت (فضیلت ماه) را از دست داده».

نظر سنجی

شما به کدام بخش سایت بیشتر مراجعه میکنید؟









      

گالری تصاویر
  • قرآن

    قرآن

  • حدیث

    حدیث

  • دعا

    دعا

Close

برای دریافت مطالب جدید سایت لطفا ایمیل خود را وارد نمایید.