حکم کسی که صفات الله سبحانه و تعالی را تاویل می کند
موضوع: متفرقه
تاریخ انتشار: 2017-02-06 | بازدید: 872
حکم کسی که صفات الله سبحانه و تعالی را تاویل می کند
در ابتدا باید بدانیم که عقیده ی اهل سنت و جماعت در توحید اسماء و صفات این است که: به آنچه در کتاب الله عزوجل آمده و در سنت صحیح از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ به ثبوت رسیده را بدون تاویل و تمثیل و بدون تحریف و تعطیل ایمان بیاورند، بنابراین الله متعال را همانگونه توصیف می کنند که خودش ـ عزوجل ـ توصیف نموده و چنانکه پیامبرش ـ صلی الله علیه وسلم ـ وصف کرده است.
ابن عبدالبر ـ رحمه الله ـ در این باره می فرماید: (اهل سنت بر اقرار به همه ی صفات وارده در قرآن و سنت و ایمان به آن و حمل آن بر حقیقت و نه مجاز متفق هستند، جز آنکه به چگونگی هیچ یک از صفات نمی پردازند و آن را محدود و محصور نمی گردانند، اما اهل بدعت و جهمیه و همه ی معتزله و خوارج، همه شان آن را انکار می کنند و هیچ یک از این [صفات] را بر حقیقت آن حمل نمی کنند)[1].
ثانیا:
هرکس اسماء یا صفات الله عزوجل را به کلی انکار نماید و از الله متعال نفی کند ـ چنانکه باطنیه و غلات جهمیه انجام می دهند ـ کافر و از دین خارج است، و قرآن و سنت را تکذیب نموده و اجماع امت را زیر پا گذاشته است.
همینطور هرکس نامی از نام‌های الله تعالی یا صفتی از صفات او را که الله عزوجل در کتابش ثابت نموده انکار کند کافر است؛ زیرا مقتضای این انکار، تکذیب قرآن است.
اما کسی که چیزی از صفات الله سبحانه و تعالی را تاویل نماید یا آن را از معنای اصلی‌اش تحریف کند، مانند کسانی که صفت دست را به قدرت تاویل می کنند و می گویند: استوی یعنی استولی، و مانند آن، چنین کسانی در تاویل بر خلاف ظاهر نص دچار اشتباه شده و به اندازه ی مخالفتشان با سنت و خروج از روش اهل و سنت و جماعت به بدعت روی آورده اند. یعنی چنین شخصی به اندازه ی مخالفت خود با سنت بدعتگذار است، اما به مجرد این تاویل کافر نمی شود و چه بسا به سبب اجتهاد خود و تاویلی که کرده و برحسب حال و درجه ی علم و ایمانش معذور باشد، و محور این، بر طلب چیزی است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ آورده و حرص بر پیروی ایشان است.
شیخ ابن باز ـ رحمه الله ـ می فرماید: (تاویل صفات یا منصرف ساختن آن از ظاهرش که لائق الله است و تفویض آن جایز نیست و بلکه همه ی اینها از اعتقادات اهل بدعت است. اما اهل سنت و جماعت آیات صفات و احادیث آن را تاویل نمی کنند و آن را از ظاهرش صرف نمی سازند و تفویضش نمی کنند، بلکه معتقدند هر معنایی که این صفات دال بر آن است همه اش حق و ثابت و لائق الله سبحانه و تعالی است و مخلوقاتش در آن به وی شبیه نیستند)[2].
از ایشان ـ رحمه الله ـ پرسیده شده: آیا اشاعره از اهل سنت و جماعت هستند یا خیر؟ و آیا آنان را داخل مذهب می دانیم یا کافر هستند؟
ایشان گفتند: (اشاعره در غالب امور از اهل سنت هستند اما در تاویل صفات از آنان نیستند و کافر نیستند بلکه در میانشان امامان و علما و نیکان وجود دارد، اما آنان در تاویل برخی صفات دچار اشتباه شده اند و در برخی مسائل با اهل سنت مخالفت کرده اند، از جمله تاویل غالب صفات که در این تاویل اشتباه کرده اند، و روش اهل سنت و جماعت ذکر آیات صفات و احادیث صفات به همان صورتی که وارد شده و بدون تاویل و تعطیل و تحریف و تشبیه است)[3].
از شیخ عبدالعزیز الراجحی پرسیده شد: آیا اگر ثابت شود که اشاعره صفتی را تاویل کرده اند، با این کار کافر می شوند؟
ایشان گفتند: (خیر؛ کسی که تاویل نموده تکفیر نمی شود. منکِری که نامی از نام‌های الله را انکار نماید کافر می شود. الله متعال می فرماید:(و آنان به رحمان کفر می ورزند)[4].
اگر نامی از نام های الله یا صفتی از صفات او را بدون تاویل انکار کند کافر می شود. الله تعالی می فرماید: (]پروردگار] رحمن که بر عرش قرار گرفت)[5].
یعنی اگر آیه را انکار کند کافر شده است، اما اگر استوی را به استیلا تاویل نمود وی شبهه ای دارد که تکفیر را از او دور می سازد)[6].
منبع: اسلام سؤال وجواب
[1] ـ التمهید: ۷/ ۱۴۵
[2] ـ مجموع فتاوی ابن باز: ۲/ ۱۰۶
[3] ـ مجموع فتاوی ابن باز: ۲۸/ ۲۵۶
[4] ـ رعد:30:﴿وَهُمْ یَکْفُرُونَ بِالرَّحْمَنِ﴾.
[5] ـ طه:3: ﴿الرَّحْمَنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوَی﴾.
[6] ـ ar.islamway.net
منبع: نوار اسلام
