روز جمعه
موضوع: متفرقه
تاریخ انتشار: 2017-03-02 | بازدید: 1441
بسم الله الرحمن الرحیم
روز جمعه
در دین اسلامی الله تبارک و تعالی ایام ویژه ای را مقرر نموده که با دیگر روزها متفاوت است. یکی از این روزها روز جمعه است، روزی که الله متعال مسلمانان را به سوی آن راهنمایی نمود و یهود و نصاری نسبت به آن گمراه شده اند. پس آن عید هفتگی مسلمانان است و ویژگی های خاصی دارد؛ از جمله:
- رسول الله صلی الله علیه وسلم برای تعظیم و تکریم این روز عباداتی را انجام می دادند، مانند: خواندن دو سوره ی سجده و انسان.
شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: رسول الله صلی الله علیه وسلم این دو سوره را در نماز صبح می خواندند؛ زیرا مضمون این دو سوره نشان می دهد که در آن روز چه چیزی اتفاق افتاده و اتفاق خواهد افتاد، آن دو در مورد خلقت آدم، ذکر معاد و برانگیخته شدن بندگان که در روز جمعه است، سخن می گوید و خواندن آن ها در این روز، یادآوری و تذکیری است برای امت.
- زیاد درود فرستادن بر رسول الله صلی الله علیه وسلم در شب و روز جمعه مستحب است. زیرا نبی صلی الله علیه وسلم می فرمایند: "در روز جمعه و شب جمعه، بر من بسیار درود بفرستید"[1].
- نماز جمعه در این روز برپا می شود که یکی از فرض های مؤکد اسلام است و از بزگترین گردهمایی های مسلمانان است که در افراد جامعه برای آن جمع می شود البته به جز گردهمایی روز عرفه. هرکس نماز جمعه را به خاطر سهل انگاری رها کند الله متعال قلبش را سیاه می گرداند.
- غسل کردن در روز جمعه یکی از سنت های بسیار تأکید شده است.
- استفاده از عطر و خوشبویی در این روز بهتر از روزهای دیگر هفته است.
- همچنین مسواک زدن نیز در این روز برتری دارد.
- زود رفتن به مسجد.
- تا زمانی که امام برای خواندن خطبه خارج می شود، خودش را مشغول خواندن نماز ذکر و قرآن کند.
- بر اساس صحیح ترین قول، اگر صدای خطبه به گوش شخص رسید باید به آن گوش دهد و در صورت ترک آن، جمعه اش لغو می شود. در حدیث مرفوعی آمده است: "و کسی در هنگام سخنرانی امام به دیگری بگوید: (گوش بده) پس جمعه ای برایش نیست"[2]. در جای دیگر می فرمایند: "اگر روز جمعه که امام مشغول ایراد خطبه است، به کسی که در مجاورت، نشسته است، بگویی: گوش بده، سخن بیهوده ای گفته ای"[3].
- خواندن سوره ی کهف در این روز. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: "هرکس سوره ی کهف را روز جمعه بخواند، بین دو جمعه اش با نوری روشن می گردد"[4].
- آن روز، عیدی است که هر هفته تکرار می شود. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: "همانا روز جمعه، سرور روزها و بزرگترین آن ها در نزد الله است. آن از روزهای عید قربان و عید فطر در نزد الله برتر است که آن پنج خصلت دارد: الله تعالی آدم را در این روز آفرید؛ در همین روز وی را به زمین فرستاد و در این روز وفات کرد. همچنین در این روز، ساعتی وجود دارد که بنده در آن چیزی از الله نمی طلبد مگر اینکه به او عطا می نماید تا زمانی که چیز حرامی را نطلبیده باشد. در این روز قیامت برپا می شود. هیچ فرشته ی مقربی و نه آسمان، نه زمین، نه باد، نه کوه و نه درختی نیست مگر اینکه آن ها در روز جمعه، دلسوزی می کنند"[5].
- مستحب است که در این روز بهترین لباس را که توانایی اش را دارد بپوشد. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده اند: "هرکس در روز جمعه غسل کند و اگر خوشبوکننده ای دارد از آن استفاده کند و بهترین لباسش را بپوشد سپس خارج شود درحالی که آرامش و سکینه داشته باشد تا اینکه به مسجد برسد سپس اگر وقت داشت نماز بخواند و کسی را هم اذیت نکند سپس زمانی که امام خارج شد به او گوش دهد تا زمانی که نماز خوانده شود؛ آن برایش کفاره ی بین دو جمعه خواهد بود"[6].
و در حدیث دیگری آمده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در روز جمعه بر منبر فرمودند: "چیزی نمی شود که اگر یکی از شما به جز لباس همیشگی اش دو لباس برای جمعه اش بخرد"[7].
- خوشبو کردن مسجد در این روز نیز مستحب است. سعید بن منصور از نعیم بن عبدالله مُجْمِر روایت می کند که عمر بن خطاب رضی الله عنه به او دستور داد تا در هر جمعه در وسط روز، مسجد مدینه را خوشبو کند.
- این روز، روز تکفیر گناهان است. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: "هرکس، روز جمعه غسل کند و به اندازه ی توانایی اش، خود را پاکیزه نماید و از روغن یا مواد خوشبویی که در اختیار دارد، استفاده کند. سپس، برای نماز جمعه برود و در مسجد نیز از روی شانه های مردم، عبور نکند و هر اندازه که برایش مقدّر شد، نماز بخواند و با دقت و رعایت سکوت، به خطبه ی امام، گوش فرا دهد، تمام گناهانش از این جمعه تا این جمعه ی دیگر – یا از جمله ی قبلی تا این جمعه اش –؛ بخشیده خواهد شد"[8].
- در این روز ساعتی وجود دارد که دعا در آن مستجاب می شود. یعنی بنده هرچه از الله تعالی بخواهد به او عطا می کند. رسول الله صلی الله علیه وسلم در این باره می فرمایند: "در روز جمعه، ساعتی وجود دارد که اگر بنده ی مؤمن، در آن لحظه، نماز بخواند و دعا کند، الله متعال دعایش را مستجاب خواهد کرد". و با حرکات دست، کوتاهی آن لحظه را نشان دادند[9].
- در این روز خطبه ای خوانده می شود که در آن حمد و سپاس الله تبارک و تعالی، گواهی دادن به یگانگی او رسالت رسولش وجود دارد. همچنین برحذر داشتن بندگان از خشم و غضب الله سبحانه و تعالی و تقرب جستن به او به وسیله ی انجام اوامر و اجتناب نواهی اش و ...
- این روزی است که بندگان باید خودشان را برای انجام عبادت های واجب و مستحب آماده کنند و از مشغولیت های روز مره اندکی دور شوند. الله جل وعلا برای تمام امت ها روزی را اختصاص داده است که در آن بندگان خود را از کارها و امور دنیایی کنند و به عبادت بپردازند. پس روز جمعه، روز عبادت است و در میان روزها همانند رمضان در میان ماه هاست. ساعت استجابتش نیز مانند شب قدر در ماه رمضان است. برای همین هرکس روز جمعه اش را اصلاح کند روزهای دیگرش نیز اصلاح می شود و هر کس ماه رمضانش را اصلاح کند دیگر ماه های سال برایش اصلاح می شود. بنابراین روز جمعه، معیاری است برای هفته و رمضان، معیاری است برای سال.
- آن روزی است که الله متعال برای این امت، ذخیره کرده بود. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: "ما در دنیا، آخرین امت هستم ولی در قیامت، پیشاپیش سایر امت ها خواهیم بود با وجودی که آن ها قبل از ما صالب کتاب آسمانی شده اند. سپس الله روز جمعه را برای اهل کتاب، فرض نمود اما آن ها در مورد آن دچار اختلاف نظر شدند. آنگاه الله ما را بدان (روز جمعه) راهنمایی نمود. پس این روز آنان بود که در آن اختلاف کردند و الله ما را به سوی آن هدایت نمود. فرمودند: امروز روز جمعه برای ماست و فردا – شنبه – برای یهود و روز بعد – یکشنبه – برای نصاراست"[10]. همچنین می فرمایند: "بهترین روزی که خورشید در آن طلوع کرده روز جمعه است"[11].
ترجمه شده همراه با تصرف
ام احمد
https://islamqa.info
[1] "أکثروا من الصلاة علیَّ یوم الجمعة ولیلة الجمعة" روایت بیهقی. ارنؤوط آن را حسن دانسته است.
[2] "والذی یقول لصاحبه أنصت فلا جمعة له" روایت احمد. أرنؤوط آن را حسن دانسته است.
[3] "إذا قلت لصاحبک أنصت یوم الجمعة والإمام یخطب فقد لغوت" روایت بخاری و مسلم.
[4] "مَن قَرَأَ سورةَ الکَهفِ یومَ الجُمُعةِ أضاءَ له من النورِ ما بَینَ الجُمُعتینِ" روایت حاکم و بیهقی. ذهبی در "المهذب" گفته است: موقوف بودنش صحیح است. ابن کثیر در "إرشاد القفهیة" گفته است: مرفوع است وت به صورت موقوف نیز روایت شده است. آلبانی آن را در "صحیح الجامع" آن را صحیح دانسته است.
[5] "إن یوم الجمعة سید الأیام وأعظمها عند الله وهو أعظم عند الله من یوم الأضحی ویوم الفطر، فیه خمس خلال: خلق الله فیه آدم، وأهبط فیه آدم إلی الأرض، وفیه توفی الله آدم، وفیه ساعة لا یسأل الله العبد فیها شیئاً إلا أعطاه ما لم یسأل حراما، وفیه تقوم الساعة ما من ملک مقرب ولا سماء ولا أرض ولا ریاح ولا جبال ولا شجر إلا وهن یشفقن من یوم الجمعة" روایت ابن ماجه. بوصیری گفته است: سندش حسن است. آلبانی آن را در "صحیح أبی داود" حسن دانسته است.
[6] "من اغتسل یوم الجمعة ومس من طیبٍ إن کان له، ولبس من أحسن ثیابه ثم خرج وعلیه السکینة حتی یأتی المسجد ثم یرکع إن بدا له ولم یؤذ أحداً، ثم أنصت إذا خرج إمامه حتی یصلی کانت کفارة لما بینهما" روایت احمد. أرنؤوط آن را حسن دانسته است.
[7] "ما علی أحدکم لو اشتری ثوبین لیوم الجمعة سوی ثوبی مهنته". روایت ابوداود. آلبانی آن را در "صحیح ابی داود" صحیح دانسته است.
[8] "لا یغتسل رجل یوم الجمعة ویتطهر ما استطاع من طهر، ویدهن من دهنه أو یمس من طیب بیته ثم یخرج فلا یفرق بین اثنین ثم یصلی ما کتب له ثم ینصت إذا تکلم الإمام إلا غفر له ما بینه وبین الجمعة الأخری" روایت بخاری.
[9] "إنَّ فی الجمعة لساعة لا یوافقها عبدٌ مسلمٌ وهو قائم یصلی یسأل شیئاً إلا أعطاه إیاه، وقال بیده یقللها" روایت بخاری و مسلم.
[10] "نَحْنُ الْآخِرُونَ الْأَوَّلُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَنَحْنُ أَوَّلُ مَنْ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ بَیْدَ أَنَّهُمْ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا وَأُوتِینَاهُ مِنْ بَعْدِهِمْ فَاخْتَلَفُوا فَهَدَانَا اللهُ لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنْ الْحَقِّ فَهَذَا یَوْمُهُمْ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ هَدَانَا اللهُ لَهُ قَالَ یَوْمُ الْجُمُعَةِ فَالْیَوْمَ لَنَا وَغَدًا لِلْیَهُودِ وَبَعْدَ غَدٍ لِلنَّصَارَی" روایت بخاری و مسلم.
[11] "خیر یوم طلعت علیه الشمس یوم الجمعة". روایت مسلم.
منبع: نوار اسلام
