محبت و مهرورزی به فرزندان
محبت و مهرورزی به فرزندان موضوع: آداب و اخلاق تاریخ انتشار: 2017-03-05 | بازدید: 2257

محبت و مهرورزی به فرزندان

 

پیش از باز کردن موضوع محبت و مهرورزی به فرزندان، به نمونه ای از رفتار رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم با نوه های خود، حسن و حسین رضی الله عنهما نظری می افکنیم:

 

 

ـ ابوهریره رضی الله عنه  می فرماید: (اقرع بن حابس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم را دید که حسن را می ‌بوسید. وی‌، به رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم گفت: من ده فرزند دارم و هیچ یک از آنان را نمی بوسم. رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: کسی که مهر و محبت نکند، مشمول محبت و رحمت قرار نمی ‌گیرد)[1].

 


2ـ ابوهریره‌ رضی الله عنه روایت می کند: (در بخشی از روز، همراه رسول‏الله صلی الله علیه و سلم بیرون رفتم. در مسیر راه، نه ایشان با من حرف زد و نه من با ایشان، تا اینکه وارد بازار بنی قینقاع شد و در صحن خانه‌ ی فاطمه نشست و فرمود: کوچولو اینجا است؟ کوچولو اینجا است؟ و هدفش حسن بود.(فاطمه ل در فرستادن طفل، اندکی تأخیر کرد) راوی می ‌گوید: ما گمان کردیم که مادرش او را نگه داشته تا او را بشوید و گردن بندی به گردنش بیاویزد. اما زیاد طول نکشید که کودک، دوان دوان آمد ویکدیگر را در آغوش گرفتند.رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: بار الها! من او را دوست دارم؛ پس تو او را دوست بدار؛ همچنین هرکس که او را دوست دارد، دوستش بدار)[2].

3ـ روایت شده: (روزی ابوهریره رضی الله عنه  حسن رضی الله عنه  را دید و به او گفت: دیدم که رسول الله صلی الله علیه و سلم شکمت را بوسید؛ پس همانجایی را که رسول الله صلی الله علیه و سلم بوسی؛ برهنه کن تا من نیز ببوسم. پس حسن آن را برهنه کرد و ابی هریره او را بوسید)[3].

 

 

همه‌ ی پدران باید از این چشمه‌ ی روان، محبت و مهرورزی به فرزندانشان را بیاموزند. چشمه‌ ی جوشانی که سرشار از رهنمود نبوی برای بیان کیفیت مهرورزی رسول الله صلی الله علیه و سلم به نوه‌اش حسن رضی الله عنه  می باشد؛ رهنمودهای ارزشمندی که چگونگی پرورش روحی و روانی کودک و شکل ‌دهی شخصیتش را به تصویر می ‌کشد و به این پرسش مهم پاسخ می ‌دهد که چگونه می ‌توانیم احساس و عاطفه‌ ی کودک را بنا نهیم و حق و حقوق عاطفی او را ادا کنیم تا آینده ‌ای درخشان داشته باشد؟

 

احادیث مذکور، مجمو‌عه ‌ای از زیرساختها و اصول تربیتی را ارائه می ‌دهد که با عملی کردن آنها می ‌توان در مسیر درست و روشن گام نهاد:

 

1ـ بوسیدن کودکان و مهرورزی به آنان:


بوسیدن کودک، نقش بسزایی در برانگیختن احساسات و عواطف وی دارد و باعث فروکش کردن هیجان‌ها و اضطراب‌های درونی او و در نتیجه آرامش روحی و روانی وی می گردد؛ همچنین، بوسیدن کودک، ارتباط قوی و استواری مبتنی بر محبت و علاقه به یکدیگر را در میان کوچک و بزرگ برقرار می سازد و مهر و محبت قلبی نسبت به فرزند را هویدا می ‌سازد و نشان ‌دهنده‌ی تواضع و فروتنی بزرگسالان برای کوچکترها می ‌باشد. آری؛ بوسیدن کودک، نور درخشانی است که به قلب کودک، گرما و درخشندگی می ‌بخشد و به او شرح صدر می ‌دهد و به رشد شخصیت وی در عرصه‌های اجتماعی و ارتباط با همنوعانش کمک می ‌نماید. بوسیدن کودک، افزون بر تمام این مزایا و فضایل، سنت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم  نیز می ‌باشد[4]. خلاصه اینکه محبت و مهرورزی به کودکان، یکی از صفات ارزنده‌ و والای رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم و بلکه شاهراه ورود به بهشت و دستیابی به رضایت الهی است.

 


2ـ شوخی و بازی با کودکان:


شماری از احادیثی که پیشتر بیان شد، نشان دهنده ‌ی شوخی کردن و بازی نمودن رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم با حسن رضی الله عنه و همچنین نحوه‌ ی برخورد با کودک از طریق به آغوش گرفتن یا خندانیدن وی بود. صحابه رضی الله عنهم نیز رویه‌ ی رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم در برخورد با کودکان را در پیش گرفتند و همچون ایشان با آنها شوخی و بازی می کردند. چنانچه عمر رضی الله عنه  می ‌فرماید: (چه زیباست که مرد، در خانه‌ اش همانند یک بچه رفتار کند؛ یعنی در صحبت و گشاده‌ رویی و خوش ‌اخلاقی و شوخی با کودکانش، همانند خودشان عمل نماید). رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم همواره با حسن و حسین رضی الله عنهما بازی می ‌کرد. طرز رفتار رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم با کودکان، از طریق بازی و شوخی، نیاز روحی و روانی آنها را اشباع و تغذیه می ‌کرد و بدین‌ سان رفتار ایشان با کودکان بدور از هر گونه جفاکاری و خشونت و بی ‌توجهی به حقوق آنان بود[5].

 


3ـ هدیه دادن:
هدیه دادن، آثار و پیامدهای خوشایندی در روح و روان عموم انسان‌ها دارد و این اثرگذاری، بر روح و روان کودکان، بیشتر است. رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم اهمیت این کار مهم و اساسی را در شکل‌ دهی روح و روان کودک و جهت دادن به آن و نیز رشد و پرورش آن، بیان نموده است. چنانچه عایشه رضی الله عنها روایت کرده: (نجاشی، مقداری زیورآلات به رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم هدیه نمود که در میان آنها، انگشتری وجود داشت که نگینش، حبشی بود. رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم آن را با چوبی ـ و یا بعضی از انگشتانش ـ گرفت و نمی خواستند به آن دست بزنند. آنگاه آن را برای دختر دخترش (زینب)؛ أُمَامَةَ بِنْتِ أَبِی الْعَاصِ فرستاد و گفت: ای دخترم! خودت را با آن بیارای)[6].

 


4ـ دست کشیدن به سر کودک (نوازش کودک):
رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم کودکان را نوازش می کرد و دست مهربانی ‌اش را بر سر آنان می ‌کشید و بدین ‌ترتیب کودکان، لذت مهر و محبت را احساس می ‌کردند و به محبت بزرگان نسبت به خود، پی می بردند و درک می ‌نمودند که بزرگترها، واقعاً به آنان توجه دارند. چناان که روایت شده: (رسول الله صلی الله علیه و سلم به زیارت انصار می رفتند و به کودکانشان سلام می کردند و بر سر آنان دست می کشیدند)[7].

 


ـ رفتار خوب با کودک در ابتدای برخورد با او:


دیدن کودک و نشست و برخاست با او، امری عادی است که نخستین لحظه‌های آن، از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار می ‌باشد. بنابراین اگر نخستین لحظات برخورد با کودک، درست و مناسب باشد، کودک می ‌تواند به سخن گفتن ادامه دهد و جرأت می ‌یابد تا باب گفتگو با بزرگترش را باز نماید. بدین‌سان این امکان برای بزرگترها نیز فراهم می ‌گردد که از آنچه در دل کودک می ‌گذرد، آگاهی یابند و به مشکلات و خواسته‌ ها و آرزوهایش پی ببرند. همه‌ ی این نتایج در صورتی بدست می ‌آید که نخستین لحظات برخورد بزرگترها با کودک مناسب و خوب باشد. عبدالله بن جعفر رضی الله عنه  می ‌فرماید: (هرگاه، رسول الله صلی الله علیه و سلم از سفر می ‌آمد، ما را برای استقبال ایشان می‌ بردند. یک بار، من و حسن یا حسین به استقبال ایشان رفتیم. رسول الله صلی الله علیه و سلم یکی از ما را جلویش، و دیگری را پشت سرش سوار نمود تا اینکه وارد مدینه شدیم)[8].

 


ـ توجه و رسیدگی به کودک:
چه بسا کودکی که به تنهایی، پای در کوچه و خیابان می ‌نهد، گم می ‌شود؛ اگر پدر و مادر، آدمهای بی ‌خیالی نباشند، خیلی زود به نبودن و گم شدن فرزندشان پی می ‌برند و در صدد یافتن او برمی ‌آیند و برعکس، والدین بی خیال، خیلی دیر، متوجه گم شدن فرزندشان می ‌شوند و به همین نسبت، برای پیدا کردن کودکشان، دیر، اقدام می ‌کنند. شتاب در پیدا کردن کودک گم شده، تأثیر بسزایی بر روح و روان کودک دارد. چرا که اگر مدت زمان گم شدن کودک، به درازا بکشد، ترس و هراس و گریه‌ ی کودک نیز طولانی می ‌گردد و به خاطر طولانی شدن دوری از والدین، آثار ناگواری بر روح و روان وی‌، برجای می ‌ماند[9].

 


7ـ بازی کردن بزرگان با کودکان:


رسول‌ الله صلی الله علیه و آله و سلم با آن مقام والایش که رسول الله سبحانه و تعالی و پیشوای مردم بود، با حسن و حسین رضی الله عنهما بازی می ‌کرد تا این درس بزرگ را به والدین بدهد که بازی کردن با بچه‌ها، یکی از پایه‌های اساسی در تربیت کودکان است. و باید توجه داشته باشیم که در بازیی کردن با کودکان باید تنوع داشت و در اثنای بازی، آنان را تشویق کرد تا نشاط و انرژی روحی و روانی آنان افزایش یابد و با لذت و بدون خستگی بازی نمایند و بدین ‌ترتیب، نیاز جسمی و روحی آنها، به صورت همزمان رفع گردد. گفتنی است: بازی کردن با کودکان، فواید جسمی، تربیتی، اجتماعی، اخلاقی، روحی و درمانی زیادی دارد.

 

منبع: islameonline

 با اندکی تصرف

 

 

[1] ـ صحیح مسلم: (أَنَّ الْأَقْرَعَ بْنَ حَابِسٍ، أَبْصَرَ النَّبِیَّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُقَبِّلُ الْحَسَنَ فَقَالَ: إِنَّ لِی عَشَرَةً مِنَ الْوَلَدِ مَا قَبَّلْتُ وَاحِدًا مِنْهُمْ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّهُ مَنْ لَا یَرْحَمْ لَا یُرْحَمْ).

[2] ـ صحیح مسلم: (خَرَجْتُ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فِی طَائِفَةٍ مِنَ النَّهَارِ، لَا یُکَلِّمُنِی وَلَا أُکَلِّمُهُ، حَتَّی جَاءَ سُوقَ بَنِی قَیْنُقَاعَ، ثُمَّ انْصَرَفَ، حَتَّی أَتَی خِبَاءَ فَاطِمَةَ فَقَالَ: «أَثَمَّ لُکَعُ؟ أَثَمَّ لُکَعُ؟» یَعْنِی حَسَنًا فَظَنَنَّا أَنَّهُ إِنَّمَا تَحْبِسُهُ أُمُّهُ لِأَنْ تُغَسِّلَهُ وَتُلْبِسَهُ سِخَابًا، فَلَمْ یَلْبَثْ أَنْ جَاءَ یَسْعَی، حَتَّی اعْتَنَقَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا صَاحِبَهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «اللهُمَّ إِنِّی أُحِبُّهُ، فَأَحِبَّهُ وَأَحْبِبْ مَنْ یُحِبُّهُ).

 

[3] ـ مستدرک حاکم و این حدیث بر شرط صحیح بخاری و مسلم است و ذهبی با این موافق است: (أَنَّهُ لَقِیَ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ فَقَالَ: «رَأَیْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَبَّلَ بَطْنَکَ» ، فَاکْشِفِ الْمَوْضِعَ الَّذِی قَبَّلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حَتَّی أُقَبِّلَهُ، قَالَ: وَکَشَفَ لَهُ الْحَسَنُ فَقَبَّلَهُ).

[4] ـ منهج التربیة الإسلامیة للطفل،ص179.

[5] ـ منبع پیشین، 184.

[6] ـ سنن ابن ماجه و شیخ آلبانی رحمه الله آن را حسن می داند: (أَهْدَی النَّجَاشِیُّ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حَلْقَةً فِیهَا خَاتَمُ ذَهَبٍ فِیهِ فَصٌّ حَبَشِیٌّ، فَأَخَذَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِعُودٍ، وَإِنَّهُ لَمُعْرِضٌ عَنْهُ - أَوْ بِبَعْضِ أَصَابِعِهِ - ثُمَّ دَعَا بِابْنَةِ ابْنَتِهِ أُمَامَةَ بِنْتِ أَبِی الْعَاصِ، فَقَالَ: «تَحَلِّی بِهَذَا یَا بُنَیَّةُ»).

 

[7] ـ صحیح جامع الصغیر: (کان یزور الأنصار ویسلم علی صبیانهم ویمسح رءوسهم).

[8] ـ صحیح مسلم: (إِذَا قَدِمَ مِنْ سَفَرٍ تُلُقِّیَ بِنَا قَالَ فَتُلُقِّیَ بِی وَبِالْحَسَنِ أَوْ بِالْحُسَیْنِ» قَالَ: «فَحَمَلَ أَحَدَنَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَالْآخَرَ خَلْفَهُ حَتَّی دَخَلْنَا الْمَدِینَةَ).

 

[9] ـ منهج التربیة النبویة للطفل، ص186.

 

 

    منبع: نوار اسلام

 

نصیحت و حکمت

زید بن خالد جهنی رضی الله عنه گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «َمنْ فَطَّرَ صَائِمًا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ، غَیْرَ أَنَّهُ لا یَنْقُصُ مِنْ أَجْرِ الصَّائِمِ شَیْئًا‏».

یعنی: «هرکس روزه داری را افطار دهد همانند اجر (روزه) او می برد، بدون آنکه از اجر روزه دار چیزی کم شود».

ترمذی (807) وابن ماجه (1746) و ألبانی در "صحیح الترمذی" (647) آنرا صحیح دانسته است.

نظر سنجی

شما به کدام بخش سایت بیشتر مراجعه میکنید؟









      

گالری تصاویر
  • قرآن

    قرآن

  • حدیث

    حدیث

  • دعا

    دعا

Close

برای دریافت مطالب جدید سایت لطفا ایمیل خود را وارد نمایید.