روزه در ماه رجب موضوع: سنت و بدعت تاریخ انتشار: 2017-04-06 | بازدید: 927

روزه در ماه رجب

رجب یکی از ماه‌های حرام است که الله متعال درباره‌ ی آن می ‌فرماید:﴿إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتَابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ﴾؛ یعنی: (در حقیقت تعداد ماه‌ها نزد الله از روزی که آسمان‌ها و زمین را آفریده در کتاب الله دوازده ماه است؛ از این [دوازده ماه] چهار ماه، [ماهِ] حرام است. این است دین استوار؛ پس در این [چهار ماه] بر خود ستم مکنید)[1].

و ماه‌ های حرام: رجب و ذوالقعده و ذوالحجه و محرم می‌ باشد.

امام بخاری و مسلم با سندشان از ابوبکره ـ رضی الله عنه ـ از رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ روایت کرده‌ اند که فرمودند: (السَّنَةُ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا , مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ , ثَلاثٌ مُتَوَالِیَاتٌ : ذُو الْقَعْدَةِ وَذُو الْحِجَّةِ وَالْمُحَرَّمُ , وَرَجَبُ مُضَرَ الَّذِی بَیْنَ جُمَادَی وَشَعْبَانَ)؛ یعنی: (سال دوازده ماه است [که] چهار تای آن حرام است؛ سه [ماه حرام] پی در پی است: ذوالقعده و ذوالحجه و محرم، و رجب مُضَر که میان جمادی و شعبان است).

این ماه‌ها را به دو سبب «حرام» نامیده‌ اند:

1ـ به سبب حرام بودن نبرد در این ماه، مگر آنکه دشمن نبرد را آغاز کند.

2ـ زیرا حرمت زیر پا نهادن حرام در این ماه‌ها شدیدتر از دیگر ماه‌ها است.

به همین سبب، الله متعال ما را از ارتکاب گناهان در این ماه‌ها نهی فرموده است:

چنان که می فرماید: ﴿فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ﴾[2]؛ یعنی: (پس در این [چهار ماه] بر خود ستم مکنید).

یا اینکه ارتکاب گناه چه در این ماه‌ها و چه در ماه‌ های دیگر حرام است، اما تحریم آن در این چند ماه شدیدتر است.

علامه سعدی ـ رحمه الله ـ در این باره می فرماید:

"﴿فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ﴾: (پس در این‌ها بر خود ستم مکنید) احتمال دارد ضمیر [در این آیه] به دوازده ماه برگردد، و الله متعال بیان داشته که این ماه‌ها را اندازه‌هایی برای [حساب زمان] بندگان قرار داده تا با طاعت آباد شود و الله متعال را برای منت او شکر نمایند و در انجام مصالح بندگان به کارش گیرند؛ پس در آن از ستم به خودتان برحذر باشید.

و همچنین احتمال دارد که ضمیر به این چهار ماه حرام برگردد و با وجود نهی از ظلم در همه‌ ی زمان‌ها، به طور ویژه از ستم در این ماه‌ها نهی نموده چرا که حرمت آن بیشتر است و ستم در آن شدیدتر از ستم در دیگر ماه‌ها می‌ باشد".

اما درباره‌ی روزه در ماه رجب یا روزه‌ ی قسمتی از آن، هیچ دلیلی از قرآن و سنت وجود ندارد.

بنابراین کاری که برخی از مردم انجام می ‌دهند و روزهایی از این ماه را با اعتقاد به فضیلت آن روزه می‌ گیرند، هیچ اساس شرعی ندارد. جز اینکه از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ حدیثی درباره‌ ی استحباب روزه در ماه‌ های حرام که رجب نیز از ماه‌ های حرام است روایت شده، آنجا که می‌ فرماید: (صُمْ مِنْ الْحُرُمِ وَاتْرُکْ)؛ یعنی: «[قسمتی] از [ماه‌های] حرام روزه بگیر و [بخشی از آن را روزه] نگیر». این روایت را شیخ آلبانی رحمه الله در «ضعیف سنن أبی داود» ضعیف دانسته است.

این حدیث ـ به فرض صحت ـ دال بر استحباب روزه در ماه‌ های حرام است، بنابراین کسی که به این دلیل در ماه رجب و دیگر ماه‌ های حرام روزه بگیرد کارش اشکالی ندارد، اما مخصوص دانستن ماه رجب برای روزه درست نیست.

شیخ الاسلام ابن تیمیه در «مجموع الفتاوی» (۲۵/ ۲۹۰) می‌ فرماید: (اما درباره‌ ی روزه‌ ی رجب احادیثی وارد شده که همه ضعیف و بلکه ساختگی است و علما هیچ یک از آن‌ها را معتبر نمی‌ دانند. [این حادیث] از جمله روایات ضعیفی نیست که در باب فضایل اعمال روایت می ‌شود بلکه عموم آن ساختگی و دروغین است... در مسند و دیگر [منابع] حدیثی از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ روایت شده که ایشان امر به روزه ‌ی ماه های حرام یعنی رجب و ذوالقعده و ذوالحجه و محرم نموده ‌اند. این [روایت] درباره‌ی روزه‌ی هر چهار ماه است نه کسی که تنها رجب را روزه می ‌گیرد).

و امام ابن قیم ـ رحمه الله ـ می‌ فرماید: (همه‌ ی احادیث در باب روزه‌ ی رجب و نماز برخی شب‌ های آن دروغ و ساختگی است)[3].

و حافظ ابن حجر ـ رحمه الله ـ در «تبیین العجب» می فرماید: (درباره‌ ی فضیلت ماه رجب و روزه‌ ی همه یا روزهای معین از آن و یا نماز شب‌هایی خاص از این ماه، حدیثی صحیح که برای استدلال مناسب باشد وارد نشده است).

و شیخ سید سابق ـ رحمه الله ـ در «فقه السنة»  می ‌فرماید: (روزه‌ ی رجب فضیلتی افزون بر دیگر ماه‌ها ندارد، جز اینکه [رجب] از ماه‌های حرام است و در سنت صحیح دلیلی بر اینکه روزه‌ ی آن فضیلت خاصی دارد وارد نشده، و آنچه روایت شده برای استدلال مناسب نیست).

از شیخ ابن عثیمین ـ رحمه الله ـ درباره‌ ی روزه‌ ی روز بیست و هفتم رجب و قیامِ شب آن پرسیده شد. ایشان چنین پاسخ دادند: (روزه‌ ی بیست و هفتم رجب و نماز خواندن شبِ آن و مخصوص ساختن [این روز برای عبادات خاص] بدعت است و هر بدعی گمراهی است).

منبع: islamqa.info/fa