رکن سوم: ایمان به کتاب های آسمانی
همه می دانیم که عقیده ی اسلامی بر شش رکن تأسیس شده که عبارتند از: ایمان به الله تعالی، ایمان به فرشتگان، ایمان به کتاب های آسمانی، ایمان به پیامبران، ایمان به روز آخرت، ایمان به قضا و قدر و خیر و شر.
و این شش رکن همان اصول عقیده ی اسلامی صحیح را تشکیل می دهند که کتاب الله تعالی یعنی قرآن و پیامبر اسلام یعنی رسول الله صلی الله علیه و سلم برای دعوت به آن فرستاده شده اند.
همانطور که گفتیم س.مین رکن ایمان؛ ایمان به کتاب های آسمانی است که در این مقاله به صورت مفصل به آن خواهیم پرداخت.
ایمان به کتاب هایی که بر پیامبران نازل شده است؛ یعنی:
ایمان می آوریم به اینکه الله تعالی بر برخی از پیامبران خود کتابهایی فرستاده تا حجت و دلیلی باشد برای جهانیان تا به آن عمل کنند و به وسیله ی آن کتابها به جهانیان حکمت آموزند و آنان را [از بدیها] پاکیزه نمایند.
و ایمان می آوریم که الله عزوجل بر هر پیامبری کتابی نازل فرموده؛ چنانکه می فرماید: (ما رسولان خود را با دلایل و معجزات روشن و شریعتهای آشکار فرستادیم، و با آنها کتاب [آسمانی که دارای احکام و شرایع است] و میزان [شناسایی حق از باطل و قوانین عادلانه] نازل کردیم، تا مردم به عدالت قیام کنند)[1].
که برخی از آن کتابها که بر ما ظاهر و آشکار می باشد، عبارتند از:
1- تورات که بر موسی علیه السلام نازل شده است و آن بزرگ ترین کتاب بنی اسرائیل است: (در آن [کتاب] هدایت و نور بود، و پیامبران، که در برابر فرمان الله تسلیم بودند، با آن برای یهود حکم می کردند، و [همچنین] علما و دانشمندان به این کتاب، که به آنها سپرده شده و بر آن گواه بودند، داوری می نمودند)[2].
2- انجیل: الله سبحانه و تعالی می فرماید: (و انجیل را به او [عیسی] دادیم که در آن، هدایت و نور بود و [این کتاب آسمانی نیز] تورات را، که قبل از آن بود، تصدیق می کرد، و هدایت و موعظه ای برای پرهیزگاران بود)[3].
(و [آمده ام] تا برخی از چیزهایی را که [بر اثر ظلم و گناه] بر شما حرام شده، حلال کنم)[4].
3- زبور، که به داوود علیه السلام؛ عطا شده بود.
4- صُحُف که به ابراهیم و موسی علیهما السلام داده شده بود.
5- قرآن کریم که بر خاتم پیامبران محمد صلی الله علیه و سلم نازل شد: (قرآن برای راهنمایی مردم و نشانههای هدایت و معیارهای سنجش حق و باطل است)[5].
و در آیه ی دیگر الله سبحانه و تعالی می فرماید: (کتب پیشین را تصدیق می کند و حافظ و نگاهبان آنهاست)[6].
پس الله عزوجل، قرآن را ناسخ و محوکنندۀ تمامی کتابهای آسمانی گذشته قرار داده و عهده دارِ حفظ آن از عبث و تحریف در آن شده است: (ما قرآن را نازل کردیم و ما قطعاً نگهدار آنیم)[7]؛ زیرا این قرآن تا روز قیامت باقی می ماند و حجت و برهان بر تمامی جهانیان است.
اما کتابهای پیشین، هر کدام برای دوره و زمانی معیّن و معلوم بوده است که با نزول کتاب دیگری، صلاحیتش پایان یافته و کتاب بعدی، آنچه از تحریف و تبدیل و افزونی و کاستی در آن بوده، بیان کرده است. به همین سبب، کتابهای سابق، مَصون از خطا و اشتباه نبوده و تحریف و تبدیل و افزونی و کاستی در آنها وجود داشته است. الله متعال می فرماید: (بعضی از یهود، سخنان [الله تعالی] را از جای خود تحریف می کنند)[8].
و در آیه یدیگر: (پس وای بر آنها که نوشته ای با دست خود می نویسند، سپس می گویند: این از طرف الله است؛ تا [بدین وسیله بتوانند] آن را به بهای کمی بفروشند. پس وای بر آنها از آنچه با دست خود نوشتند؛ و وای بر آنان از آنچه از این راه به دست می آورند!)[9].
و نیز می فرماید: (بگو: چه کسی کتابی را که موسی آورد، نازل کرد؟ کتابی که برای مردم، نور و هدایت بود؛ [اما شما] آن را به صورت پراکنده قرار می دهید؛ قسمتی را آشکار، و قسمت زیادی را پنهان می دارید)[10].
(در میان آنها [یهود] کسانی هستند که به هنگام تلاوت کتاب [الله] زبان خود را چنان می گردانند که گمان کنید [آنچه را می خوانند] از کتاب [الله] است؛ در حالی که از کتاب [الله] نیست؛ [و با صراحت] می گویند: «آن از طرف الله است» با اینکه از طرف الله نیست، و به الله دروغ می بندند در حالی که می دانند* برای هیچ بشری سزاوار نیست که الله به او کتاب آسمانی و حُکم و نبوت دهد، سپس او به مردم بگوید: غیر از الله مرا پرستش کنید)[11].
و(ای اهل کتاب، پیامبر ما، که بسیاری از حقایق کتاب آسمانی را که شما کتمان می کردید روشن می سازد، به سوی شما آمد؛ و از بسیاری از آن، صرف نظر می نماید. [آری،] از طرف الله نور و کتاب آشکاری به سوی شما آمد* پروردگار به برکت آن، کسانی را که از خشنودی او پیروی کنند، به راههای سلامت، هدایت می کند و به فرمان خود، از تاریکیها به سوی روشنایی
می برد و آنها را به سوی راه راست راهنمایی می نماید* آنها که گفتند: الله همان مسیح پسر مریم است؛ مسلّماً کافر شدند)[12].
منبع: برگرفته از کتاب: عقیده ی اهل سنت و جماعت، تألیف: شیخ محمد بن صالح العثیمین رحمه الله، با اندکی تصرف.
[1] ـ حدید:25: (لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ).
[2] ـ مائده:44: (فِیهَا هُدًی وَنُورٌ ۚ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتَابِ اللَّـهِ وَکَانُوا عَلَیْهِ شُهَدَاءَ).
[3] ـ مائده:46: (وَآتَیْنَاهُ الْإِنْجِیلَ فِیهِ هُدًی وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًی وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِینَ).
[4] ـ آل عمران:50: (وَلِأُحِلَّ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی حُرِّمَ عَلَیْکُمْ).
[5] ـ بقره:185: (هُدًی لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَیٰ وَالْفُرْقَانِ).
[6] ـ مائده:48: (مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ).
[7] ـ حجر:9: (إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ).
[8] ـ نساء:46: (مِنَ الَّذِینَ هَادُوا یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ).
[9] ـ بقره:79: (فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ الْکِتَابَ بِأَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هَٰذَا مِنْ عِنْدِ اللَّـهِ لِیَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا ۖ فَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا کَتَبَتْ أَیْدِیهِمْ وَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا یَکْسِبُونَ).
[10] ـ انعام:91: (قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْکِتَابَ الَّذِی جَاءَ بِهِ مُوسَیٰ نُورًا وَهُدًی لِلنَّاسِ ۖ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِیسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ کَثِیرًا).
[11] ـ آل عمران:78-79: (وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِیقًا یَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْکِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْکِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّـهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّـهِ وَیَقُولُونَ عَلَی اللَّـهِ الْکَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُونَ * مَا کَانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّـهُ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِبَادًا لِی مِنْ دُونِ اللَّـهِ).
[12] ـ مائده:15-17: (یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِمَّا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ ۚ قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللَّـهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ *یَهْدِی بِهِ اللَّـهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَیٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ* لَقَدْ کَفَرَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّ اللَّـهَ هُوَ الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ).
منبع: نوار اسلام