فوایدی برگرفته از قصه یوسف موضوع: متفرقه تاریخ انتشار: 2017-04-06 | بازدید: 1148

فوایدی برگرفته از قصه یوسف

الله سبحانه وتعالی در سوره ی یوسف چنین می فرماید: (رَبِّ قَدْ آتَیْتَنِی مِنَ الْمُلْکِ وَعَلَّمْتَنِی مِنْ تَأْوِیلِ الْأَحَادِیثِ ۚ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنْتَ وَلِیِّی فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ ۖ تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ)[1]. یعنی: (پروردگارا! (بهره ی عظیمی) از فرمانروایی به من عطا کردی، و از علم (تأویل احادیث) تعبیر خوابها به من آموختی، پدید آورنده ی آسمانها و زمین تویی صاحب اختیار من در دنیا و آخرت، مرا مسلمان بمیران و به شایستگان ملحق فرما).

این آیه ای است که قصه ی یوسف علیه السلام با آن به پایان می رسد. و محتوای این آیه مناجات یوسف علیه السلام با پروردگارش و خضوعش و اعتراف به نعمت های الهی از جمله پادشاهی و علم است. که نهایت این مناجات طلب حسن خاتمه است چنان که فرموده: (تَوَفَّنِی مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِی بِالصَّالِحِینَ)، یعنی: (مرا مسلمان بمیران و به شایستگان ملحق فرما).

و همانطور که می بینیم یوسف علیه السلام برای دست یابی به این هدف به انواع توسل؛ متوسل شده است؛ که عبارتند از:

1ـ متوسل شدن با اعتراف به نعمت های الله سبحانه وتعالی: (رَبِّ قَدْ آتَیْتَنِی مِنَ الْمُلْکِ وَعَلَّمْتَنِی مِنْ تَأْوِیلِ الْأَحَادِیثِ)، یعنی: (پروردگارا! (بهره ی عظیمی) از فرمانروایی به من عطا کردی، و از علم (تأویل احادیث) تعبیر خوابها به من آموختی).

2ـ اقرار به ربوبیت عام: (ۚ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ)، یعنی: (پدید آورنده ی آسمانها و زمین تویی).

3ـ اقرار به صاحب اختیار بودن الله سبحانه و تعالی که خاص اوست: (أَنْتَ وَلِیِّی فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ )، یعنی: (تویی صاحب اختیار من در دنیا و آخرت).

و بدین ترتیب داستان را با این مناجات که در نهایت بلاغت و فصاحت است و غایت آن طلب حسن خاتمه است را به پایان رسانده است. پس دورود و سلام الله سبحانه وتعالی بر این کریم ابن کریم ابن کریم: یوسف بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم و سایر پیامبران و بر خاتم و سرور همه ی آنها پیامبرمان محمد صلی الله علیه و سلم و همگی باد.

و شایسته است که در اینجا به انواع توسل در دعا که در شریعت جایز است؛ اشاره کنیم؛ که عبارتند از:

1ـ توسل کردن به الله سبحانه و تعالی و اسماء و صفات او؛ چنان که الله عزوجل در قرآن می فرماید: (وَلِلَّـهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَیٰ فَادْعُوهُ بِهَا)^[2]، یعنی: (و برای الله تعالی نامهای نیک است، پس با آن (نامها) او را بخوانید). و شواهد بسیاری از سنت در این باره داریم، مانند سید الاستغفار: (اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّی، لا إِلَه إِلاَّ أَنْتَ خَلَقْتَنی وأَنَا عَبْدُک، وأَنَا علی عهْدِکَ ووعْدِکَ ما اسْتَطَعْت، أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّ ما صنَعْت، أَبوءُ لَکَ بِنِعْمتِکَ علَی، وأَبُوءُ بذَنْبی فَاغْفِرْ لی، فَإِنَّهُ لا یغْفِرُ الذُّنُوبِ إِلاَّ أَنْت).

(الهی تو پرودگار منی که هیچ معبود به حقی جز تو نیست. مرا آفریده‌ ای و من بنده‌ ی توام و بر عهد و پیمان تو خواهم بود تا جایی که بتوانم. به تو پناه می‌ برم از بدی ‌هایی که انجام داده‌ام. اعتراف می ‌کنم به نعمت‌هایت بر خودم و اعتراف می ‌کنم به گناهانم. پس مرا مورد مغفرت قرار ده که هیچ ‌کس جز تو گناهان را مورد آمرزش قرار نمی ‌دهد).

2ـ توسل کردن به عجز و ناتوانی و اعتراف به نعمت های الله سبحانه و تعالی که به وی داده و همچنین اقرار به کوتاهی اش در انجام دستورات الهی، همانطور که در سید الاستغفار آمده: (أبوء لک بنعمتک علی وأبوء بذنبی)؛ یعنی: (اعتراف می ‌کنم به نعمت‌هایت بر خودم و اعتراف می ‌کنم به گناهانم).

3ـ متوسل شدن به ایمان و عمل صالح، چنان که در قرآن آمده: (رَبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِیًا یُنَادِی لِلْإِیمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّکُمْ فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَکَفِّرْ عَنَّا سَیِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ )[3]، یعنی: (پروردگارا! ما شنیدیم که ندا دهنده ای به ایمان فرا می خواند، که: به پروردگار خود ایمان بیاورید، پس ایمان آوردیم، پروردگارا! پس گناهان ما را ببخش، و بدیهای ما را بپوشان، و ما را با نیکان بمیران). و همچنین قصه ی سه یار در غار.

4ـ توسل به اینکه وی همیشه نیازمند الله تعالی است؛ چنان که قرآن از زبان موسی علیه السلام می فرماید: (رَبِّ إِنِّی لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقِیرٌ)^[4]، یعنی:(پروردگارا! من هر خیری که بر من بفرستی نیازمند هستم).

منبع: albarrak.islamlight.net

مترجم: ام محمد