جایگاه نماز در رمضان موضوع: روزه و رمضان تاریخ انتشار: 2017-07-01 | بازدید: 908

جایگاه نماز در رمضان

در صحیحین از عبد الله بن عمر رضی الله عنهما روایت شده که فرمود: شنیدم رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (اسلام بر پنج چیز بنا شده است: نخست، گواهی دادن بر اینکه پروردگار، یکی است و جز او، معبود برحقی وجود ندارد و محمد صلی الله علیه و سلم رسول پروردگار است. دوم: اقامه نماز، سوم: دادن زکات، چهارم: ادای حج، پنجم: روزه گرفتن ماه مبارک رمضان)[1].

از آنجایی که ماه مبارک رمضان در راه است؛ لازم است که درباره ی موضوع مهم و عظیمی صحبت کنیم که اهمیتش از روزه کمتر نیست بلکه از نظر جایگاه و منزلت بر روزه مقدم نیز هست و آن عبادتی نیست جز نماز.

همانطور که همگی می دانیم نماز از بزرگترین واجباتی است که الله سبحانه و تعالی بر بندگانش واجب نموده به عبارت دیگر نماز ستون دین و محکم ترین ارکان دین بعد از شهادتین.

نماز ارتباط دهنده ی بین بنده و پروردگارش است. و اولین عمل انسان است که روز قیامت صاحبش مورد محاسبه قرار می گیرد. در نتیجه اگر مورد قبول قرار گیرد؛ سایر اعمالش نیز قبول خواهد شد؛ اما اگر مورد قبول قرار نگیرد سایر اعمالش نیز قبول نخواهد شد.

نماز جدا کننده ی کفر از اسلام است. پس برپایی آن ایمان است و عدم قیام آن کفر و گمراهی و سرپیچی است. در نتیجه کسی که نماز را برپا نمی کند در واقع دین ندارد. و کسی که نماز را ترک می کند؛ در حقیقت اسلام ندارد. و کسی که از آن حفاظت کند و آن را برپا دارد؛ نوری در قلبش و صورتش و قبرش و حشرش خواهد بود و باعث نجاتش در روز قیامت خواهد شد و همراه با پیامبران، صادقان، شهدا و صالحان همراه خواهد بود. و کسی که از آن حفاظت نکند نور و برهان و وسیله ی نجاتی نخواهد داشت و با کسانی چون فرعون، هامان و ابی بن خلف حشر خواهند شد.

امام احمد رحمه الله می فرماید: (در حدیث آمده: "سهمی در اسلام برای کسی که نماز را ترک کرده نیست". و عمر بن الخطاب رضی الله عنه در نامه هایش چنین می نوشت: "مهم ترین امور شما نزد من نمازتان است. کسی که آن را حفظ کند؛ دینش را حفظ کرده و کسی که آن را رها کند بقیه ی اعمالش نیز رها شده. و در اسلام برای کسی که نماز را ترک کرده سهمی نیست". امام احمد در ادامه می فرماید: هر کسی که نماز را بی ارزش می داند و به ادای آن اهمیت نمی دهد در واقع اسلام را ناچیز شمرده است. به عبارت دیگر سهم هر کس در اسلام به اندازه ی سهمش به نماز بستگی دارد. و تمایل هر کس به اسلام به اندازه ی تمایلش به نماز است. پس ای بنده ی الله خودت را بشناس و برحذر باش از اینکه پروردگارت را ملاقات کنی در حالی که اسلام هیچ ارزشی برایت ندارد. و بدان که ارزش اسلام در قلبت به اندازه ی ارزش نماز در قلبت است. و از رسول الله صلی الله علیه و سلم در حدیث چنین روایت شده که فرمودند: "نماز ستون دین است". آیا نمی دانی که اگر یکی از ستون های خیمه بیافتد؛ خیمه نیز خواهد افتاد و ریسمان و میخ هم برای محکم کردن آن فایده ای ندارد، اما اگر ستون آن بایستد ریسمان و میخ ها نیز برای برپایی خیمه فایده خواهد داشت! نماز نیز دقیقا مانند این ستون نسبت به اسلام است. علاوه بر این در حدیث از رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت شده که فرمودند: "اولین عملی که در روز قیامت از مسلمان درباره ی آن سؤال می شود؛ نماز فرد است. پس اگر نمازش مورد قبول واقع شود؛ سایر اعمالش نیز قبول خواهد شد. و اگر نمازش قبول نگردد؛ سایر اعمالش نیز رد خواهد شد". بنا بر این نمازمان پایان دین ماست و اولین چیزی که فردای قیامت درباره ی آن بازخواست خواهیم شد. و بعد از رفتن نماز؛ اسلامی نخواهد ماند)[2].

پس بنا بر آنچه ذکر کردیم به این نتیجه می رسیم که اهمیت ندادن به نماز امری بسیار خطرناک است. در نتیجه لازم می دانم که برخی از نصوص وارده درباره ی نماز را در این مقاله ذکر کنیم:

الله سبحانه و تعالی در قرآن کریم چنین می فرماید: (هرکس در گرو اعمال خویش است* مگر اصحاب یمین* که در باغ‌های (بهشت) هستند، و می ‌پرسند * از گناهکاران* چه چیز شما را به «سقر» (دوزخ) درآورد؟* گویند: ما از نمازگزاران نبودیم)[3].

همانطور که در آیه خواندیم الله سبحانه و تعالی تارک نماز را از گناهکاران دوزخ در سقر قرار داده است که سقر مکانی است در جهنم.

و در آیه ی دیگر می فرماید: (پس بعد از ایشان جانشین شدند جانشین‌هایی که نماز را ضایع و شهوات را پیروی کردند و بزودی به گمراهی برسند)[4].

و از ابن مسعود رضی الله عنه روایت شده که فرمود: (غیاّ) نهری است در جهنم که مزه ی خیلی بدی دارد و گودی آن بسیار زیاد است. پس وای بر کسی که آن را ببیند و وای بر کسی که داخل آن شود.

الله سبحانه و تعالی می فرماید: (پس اگر توبه کرده و نماز را برپا داشتند و زکات را بدادند، برادران شمایند در دین)[5]، همانطور که می بینیم در این آیه الله عزوجل برادری را در ادای نماز نسبت داده؛ و این دلالت دارد بر اینکه اگر نماز را به جای نیاورند برادران شما نیستند. و در آیه ی دیگر می فرماید: (چون به ایشان گفته شود رکوع کنید رکوع نکنند )[6]؛ و این آیه را بعد از این فرموده اش ذکر کرده است: (ای کافران بخورید و بهره‌ برید کمی در دنیا زیرا که شما مجرمید)[7].

اما احادیث در این باره بسیار زیادند از جمله:

از جابر رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (آنچه میان انسان، و کفر وشرک، فاصله می‌ اندازد، نماز است)[8].

و یزید بن حبیب الأسلمی رضی الله عنه روایت شده رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (عهد بین ما و آنان (کفار) نماز است پس کسی که آن را ترک نماید کفر کرده است)[9].

و از انس بن مالک رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (هر کس مانند ما نماز بخواند و به قبله ما رو نماید و ذبیحه ما را بخورد، مسلمان است. و چنین شخصی را الله و رسول،‏ امان داده‌اند. پس به کسی که در امان الله است خیانت نکنید)[10].

و نیز آثار زیادی از صحابه رضی الله عنهم اجمعین در این باره روایت شده از جمله:

عمر بن خطاب رضی الله عنه فرمود: (کسی که نماز را ترک کرده در اسلام سهمی ندارد)[11] و نیز از ایشان روایت شده: (کسی که نماز را ترک می کند مسلمان نیست).

و بسیاری از احادیث و آثار دیگر که در این باره روایت شده است. اما با این وجود می بینیم که برخی از روزداران اهمیتی به نماز نمی دهند؛ طوری که یا آن را به تأخیر می اندازند و یا به برخی از نمازها بی توجهی می کنند. آیا چنین افرادی مکانت و شأن نماز را در دین نمی دانند!!

آیا در مدرسه ی روزه یاد نگرفته اند که برای تحقق یافتن تقوا باید از نمازشان محافظت کنند!! بلکه حتی می بینیم که برخی از این فرموده ی رسول الله صلی الله علیه و سلم که می فرمایند: (کسی که ماه رمضان را با ایمان و به نیت کسب ثواب روزه بگیرد؛ گناهان گذشته اش بخشیده می شود)[12]؛ منظور درست و صحیح را نگرفته اند تا جایی که گمان می کنند روزه گرفتن تنها آنان را از آتش جهنم نجات می دهد، که این فکری کامل اشتباه و به دور از حق است. زیرا این حدیث کجا و احادیث زیادی که درباره ی ترغیب و تشویق نماز آمده کجا؟ که در ابتدا به برخی از آنان اشاره کریم و از جمله این حدیث که می فرمایند: (نمازهای پنجگانه و جمعه تا جمعه‌ی‌ دیگر باعث کفاره‌ی‌ گناهانی می ‌شوند که در اوقات میان نمازها انجام می‌ گیرند؛ البته تا زمانی که گناه کبیره‌ای انجام نشود. همچنین رمضان تا رمضان دیگر باعث کفاره‌ی گناهان می ‌شود به شرطی که انسان از گناهان کبیره پرهیز نماید)[13].

و همه می دانیم که ترک نماز یکی از گناهان کبیره است؛ بلکه حتی نصوص وارده دلیل بر کفر تارک آن است. و اولین عملی که در روز قیامت از شخص سؤال می شود نماز وی است؛ که اگر نمازش پذیرفته شود دیگر اعمالش نیز پذیرفته خواهد شد و اگر آن رد شد اعمال دیگرش نیز رد خواهد شد.

پس از الله سبحانه و تعالی می خواهیم که همه ی ما را در برپایی نماز و ادای آن طبق سنت رسول الله صلی الله علیه و سلم موفق گرداند.

مترجم: ام محمد

منبع: al-badr.net

[1] ـ صحیح بخاری و مسلم: (بُنِیَ الإِسْلامُ عَلَی خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَإِقَامِ الصَّلاةِ، وَإِیتَاءِ الزَّکَاةِ، وَالْحَجِّ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ).

[2] ـ  حکم تارک الصلاة لابن القیم (ص: 9).

[3] ـ مدثر:38-43: (کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَةٌ ﴿٣٨﴾ إِلَّا أَصْحَابَ الْیَمِینِ ﴿٣٩﴾ فِی جَنَّاتٍ یَتَسَاءَلُونَ ﴿٤٠﴾ عَنِ الْمُجْرِمِینَ ﴿٤١﴾مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ ﴿٤٢﴾ قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ ﴿٤٣﴾.

[4] ـ مریم:59: (فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ ۖ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا).

[5] ـ توبه:11: (فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّکَاةَ فَإِخْوَانُکُمْ فِی الدِّینِ).

[6] ـ المرسلات: 48: (وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ ارْکَعُوا لَا یَرْکَعُونَ).

[7] ـ المرسلات: 46: (کُلُوا وَتَمَتَّعُوا قَلِیلًا إِنَّکُمْ مُجْرِمُونَ ).

[8] ـ صحیح مسلم: (إِنَّ بَیْنَ الرَّجُلِ وَبَیْنَ الشِّرْکِ وَالْکُفْرِ تَرْکَ الصَّلاَةِ).

[9] ـ مسند احمد با اسناد حسن: (الْعَهْدُ الَّذِی بَیْنَنَا وَبَیْنَهُمْ الصَّلَاةُ فَمَنْ تَرَکَهَا فَقَدْ کَفَرَ).

[10] ـ صحیح بخاری: (مَنْ صَلَّی صَلاتَنَا، وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا، وَأَکَلَ ذَبِیحَتَنَا، فَذَلِکَ الْمُسْلِمُ الَّذِی لَهُ ذِمَّةُ الله وَذِمَّةُ رَسُولِهِ، فَلا تُخْفِرُوا الله فِی ذِمَّتِه).

[11] ـ موطأ مالک: (لَا حَظَّ فِی الْإِسْلَامِ لِمَنْ تَرَکَ الصَّلَاةَ).

[12] ـ صحیح بخاری و مسلم: (مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ ).

[13] ـ صحیح مسلم: (الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ، وَالْجُمْعَةُ إِلَی الْجُمْعَةِ، وَرَمَضَانُ إِلَی رَمَضَانَ مُکَفِّرَاتٌ مَا بَیْنَهُنَّ إِذَا اجْتَنَبَ الْکَبَائِرَ).