نصایحی برای حجاج پیش از سفر حج
موضوع: حج و عمره
تاریخ انتشار: 2017-08-13 | بازدید: 1313
نصایحی برای حجاج پیش از سفر حج
هرگاه مسلمان قصد سفر حج یا عمره نمود مستحب است که خانواده و دوستانش را به تقوای الله عزوجل سفارش نماید که همان انجام اوامر و دوری از نواهی اوست.
و باید هر قرضی که بر عهده اش هست را بنویسد و بر آن شاهد بگیرد و واجب است هر چه زودتر از همه ی گناهان توبه ی نصوح نماید، همانگونه که الله متعال می فرماید: (و ای مومنان همگی به درگاه الله توبه کنید، امید که رستگار شوید)[1].
و حقیقت توبه دست کشیدن از گناه و ترک آن و پشیمانی بر گناهان گذشته و عزم جدی برای عدم بازگشت به گناهان است، و اگر ستمی نسبت به جان و مال و آبروی دیگران مرتکب شده باید آن را بازگرداند یا پیش از سفر از آنان حلالی بخواهد، زیرا در حدیث صحیح از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ روایت شده که فرمودند: (هرکس ستمی از برادرش ـ از مال یا آبرو ـ بر عهده دارد همین امروز از او حلالی بجوید پیش از آنکه [روزی بیاید که] نه دیناری باشد و نه درهمی، اگر عمل نیکی دارد به اندازه ی ستمش از او گرفته می شود و اگر حسناتی نداشته باشد از گناهان دوستش برداشته و بر دوش او نهاده می شود)[2].
همچنین باید برای هزینه ی حج و عمره اش مال حلال مصرف کند؛ زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمودند: (همانا الله تعالی پاک است و جز پاکی نمی پذیرد)[3]
شایسته ی حاجی است که از آنچه نزد مردم است بی نیازی جوید و پاکدامنی نموده و سوالگری نکند؛ چرا که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ می فرمایند: (هر که خواهان عفت باشد الله نیز او را عفیف می گرداند و هر که بی نیازی جوید الله او را بی نیاز کند)[4]. و رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ می فرمایند: (شخص همچنان از مردم سوالگری می کند تا آنکه روز قیامت می آید در حالی که در چهره اش تکه گوشتی نیست)[5].
واجب است که شخص از حج و عمره‌اش قصد وجه الله تعالی و خانه ی آخرت و تقرب به الله با گفتار و کرداری را داشته باشد که باعث خشنودی اوست و مواظب باشد با حج خود قصد دنیا و خس و خاشاک آن یا ریا و خودنمایی و فخرفروشی نکند، که این زشت ترین هدف و سبب سقوط عمل و عدم پذیرش آن است، همانطور که الله متعال می فرماید:
(کسانی که زندگی دنیا و زیور آن را بخواهند [جزای] کارهایشان را در آنجا به طور کامل به آنان می دهیم و به آنان در آنجا کم داده نخواهد شد * اینان کسانی هستند که در آخرت جز آتش برایشان نخواهد بود و آنچه در آنجا کرده‌اند به هدر رفته و آنچه انجام می داده‌اند باطل گردیده است)[6].
و می فرماید: (هرکس خواهان [دنیای] زودگذر است به زودی هر که را خواهیم [نصیبی] از آن می دهیم، آنگاه جهنم را که در آن خوار و رانده داخل خواهد شد برای او مقرر می داریم * و هر کس خواهان آخرت است و نهایت کوشش را برای آن بکند و مومن باشد آنانند که تلاش آنها مورد حق شناسی واقع خواهد شد)[7].
و در حدیث صحیح از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ وارد شده که فرمودند: (الله متعال می فرماید: من بی نیازترین شریکان از شرکم. هر که عملی انجام دهد که [در آن] جز من را شریک آورد، او و شرکش را ترک می گویم)[8].
همینطور شایسته است در سفر خود با نیکان اهل طاعت و تقوی و فهم دین همسفر شود و از مصاحبت با سفها و فاسقان دوری کند.
و شایسته است اعمالی که در حج و عمره‌اش مشروع است را یاد بگیرد و درباره ی آنچه برایش مشکل است بپرسد تا [کارهایش] از روی بصیرت باشد. و هر گاه سوار بر سواری یا اتوموبیل یا هواپیما یا دیگر وسایل نقلیه شد بگوید:
﴿سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ وَإِنَّا إِلَی رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ﴾[9]؛ یعنی: (پاک است کسی که این را برای ما مسخر گرداند و[گرنه] ما را یارای [رام ساختن] آن نبود و ما به سوی پروردگارمان باز خواهیم گشت).
و بگوید: (اللهُم إنی أسألُکَ فی سَفَری هذا البِرَّ والتَّقوی، وَمِنَ العَمَلِ ما تَرضی، اللهُم هَوِّن عَلَینا سَفَرنا هَذا، وَاطوِ عَنا بعدَه، اللهمَّ أنتَ الصاحِبُ فی السَّفَرِ، والخَلیفةُ فی الأهل، اللهُمَّ إنی أعوذُ بِکَ مِن وَعثاءِ السَّفَر، وَکآبَةِ المَنظَر، وسوء المُنقَلَبِ فی المالِ وَالأهل)؛ یعنی: (پروردگارا من از تو در این سفرم خواهان نیکی و تقوی هستم و آنچه از اعمال که بدان خشنود می گردی. پروردگارا این سفر ما را بر ما آسان گردان و دوری اش را برای ما کوتاه کن. پروردگارا تو یاور در سفر و جانشین در خانواده‌ای. پروردگارا من از سختی سفر و منظره‌ای که باعث اندوه شود و بازگشت بد به مال و خانواده به تو پناه می برم) این حدیث را مسلم از ابن عمر رضی الله عنهما روایت کرده است.
و در سفر بسیار ذکر و استغفار نماید و به درگاه الله عزوجل دعا و تضرع نماید و قرآن بخواند و در معانی آن تدبر کند و بر نماز جماعت محافظت کند و از بگو مگوی بسیار و بیان آنچه به او ربطی ندارد و زیاده روی در شوخی دوری کند و زبان خود را از دروغ و غیبت و سخن چینی و تمسخر دوستانش و دیگر برادران و خواهران مسلمانش حفظ نماید.
همچنین شایسته است که در حق دوستانش نیکی کند و به آنان آزاری نرساند و امر به معروف و نهی از منکر را با حکمت و پند نیکو بر حسب توان از آنها دریغ ندارد.
منبع: https://islamqa.info/fa
[1] ـ نور:31: ﴿وَتُوبُوا إِلَی اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ﴾.
[2] ـ صحیح بخاری: (من کانت عنده مظلمة لأخیه من مال أو عرض فلیتحلل الیوم قبل أن لا یکون دینار ولا درهم ، إن کان له عمل صالح أخذ منه بقدر مظلمته ، وإن لم تکن له حسنات أخذ من سیئات صاحبه فحمل علیه).
[3] ـ صحیح مسلم: (إن الله تعالی طیب لا یقبل إلا طیبا).
[4] ـ صحیح بخاری: (ومن یستعفف یعفه الله ، ومن یستغن یغنه الله).
[5] ـ صحیح بخاری: (مَا یَزَالُ الرَّجُلُ یَسْأَلُ النَّاسَ، حَتَّی یَأْتِیَ یَوْمَ القِیَامَةِ لَیْسَ فِی وَجْهِهِ مُزْعَةُ لَحْمٍ).
[6] ـ هود:15-16: ﴿مَنْ کَانَ یُرِیدُ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِیهَا وَهُمْ فِیهَا لَا یُبْخَسُونَ * أُولَئِکَ الَّذِینَ لَیْسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِیهَا وَبَاطِلٌ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ﴾.
[7] ـ اسراء:18-19: ﴿مَنْ کَانَ یُرِیدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِیهَا مَا نَشَاءُ لِمَنْ نُرِیدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ یَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَدْحُورًا * وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِکَ کَانَ سَعْیُهُمْ مَشْکُورًا﴾.
[8] ـ صحیح مسلم: (قال الله تعالی : أنا أغنی الشرکاء عن الشرک ، من عمل عملا أشرک معی فیه غیری ترکته وشرکه).
[9] ـ زخرف:13-14.
منبع: https://islamqa.info/fa
