اگر خداوند هدایت ما را نخواسته چرا باید مجازات شویم؟ موضوع: قضا و قدر تاریخ انتشار: 2013-07-20 | بازدید: 257

خداوند میفرمایند "یضل من یشاء ویهدی من یشاء" اگر خداوند هدایت ما را نخواسته چرا باید مجازات شویم؟

الحمدلله،

خداوند در قرآن می فرماید: (وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ فَیُضِلُّ اللّهُ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ) سوره ابراهیم 14. یعنی: و ما هیچ رسولی را جز به زبان قومش نفرستادیم تا (حقایق را) برای آنان بیان کند پس خداوند هر که را بخواهد (از آنان که حجت را نپذیرفته‏اند) در گمراهی رها می‏کند و هر که را بخواهد (پس از پذیرش حجّت، به سوی کمالات) هدایت می‏کند. و اوست مقتدر غالب و دارای حکمت .

برای اینکه متوجه تناقضی نشویم می بایست کل آیه را بررسی کنیم:

مقصود از گمراه کردن خداوند، محروم کردن افراد لجوج از لطف خود است، والا اگر خداوند بنای گمراه کردن مستقیم کسی را داشت، نه کتابی می‏فرستاد و نه پیامبری. در آیات دیگر می‏خوانیم که خداوند ظالمین و فاسقین و مسرفین را گمراه می‏کند، یعنی انسان با گناه و ظلم، زمینه‏ی محروم شدن از هدایت را در خود فراهم می‏کند. بعضی از مفسران گفته‏اند: فاعل «یشاء» مردم هستند نه خدا، یعنی خداوند گمراه می‏کند کسی را که خودش بخواهد گمراه شود، و هدایت می‏کند کسی را که خودش بخواهد هدایت شود. نظیر آیه‏ی؛ «کُلاً نُمّد هؤلاء و هؤلاء ...» <357> ما گروهی را در راهی که بروند کمک می‏کنیم. تبلیغ پیامبر که با زبان قوم خود بوده با جهانی بودن دین منافاتی ندارد. زیرا محتوای پیام زبان خاصی ندارد و با سفارش قرآن، باید گروهی با تفقه و هجرت مطالب دین را آموخته و به سایرین بیاموزند. 1- پیامبران، با فرهنگ و زبان مردم زمان خود آشنا بوده و طبق فهم آنان تبلیغ می‏کردند. «بلسان قومه» 2- خداوند با مردم اتمام حجّت می‏کند.«بلسان قومه لیبین لهم» 3- رابطه‏ی رهبران دینی با مردم، عاطفی، صمیمی ومستقیم است. «بلسان قومه» 4- تبلیغ باید با شیوه‏ای ساده و صریح و روشن، و برای عموم قابل فهم باشد. «بلسان قومه» 5- هدایت و ضلالت خداوند بر اساس حکمت است. «یضل... و یهدی... و هو العزیز الحکیم»

و یا :

منظور از (لسان ) لغت هر قوم است ، یعنی خداوند می فرماید، ما هیچ پیامبری را نفرستادیم ، جز اینکه به زبان مردم و قوم خودش سخن می گفت تابتواند احکام و شرایع الهی را برای آنان بیان کند و هدایت را از ضلالت و حق رااز باطل جدا سازد و برایشان توضیح دهد، اما خداوند هر کس را که انکار نموده و از هوای نفسش پیروی کرده به عنوان مجازات گمراه می نماید (نه آنکه ابتدائا کسی را گمراه کند) و نیز هر کس که به حق گرایش یافته و از آن پیروی کندهدایت می نماید، پس مشیت خدا گزاف و بی حساب نیست که به هر کس و به هر گونه تعلق بگیرد، بلکه کارهای خداوند همه بر اساس حکمت است ، چون اومقتدر و عزیزیست که گمراهی گمراهان ابدا ضرری به او نمی زند و او را مغلوب نمی کند و حکیمی است که هیچ عملی را گزاف و بدون حکمت و نظام مقتن انجام نمی دهد

و یا می توان گفت:

و ما هیچ پیام‏آوری را جز به [ لغت و] زبان جامعه‏اش نفرستادیم تا [ بتواند دین خدا را] برای آنان [ به روشنی‏] بیان کند. پس خدا هر کس را بخواهد [ به کیفر بداندیشی و بدرفتاراش - با واگذاردن به حال خود - ]گمراه می‏سازد و هر که را بخواهد راه می‏نماید، و او پیروزمند و فرزانه است.

و همچنین الله تعالی عادل بوده و به کسی ظلم نمی کند.هر کس خواهان هدایت باشد و در این راه صادق باشد خداوند راه را به وی نشان خواهد داد چنانکه می فرماید:

(إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا) انسان 76. یعنی: ما راه را به او نشان دادیم خواه شاکر باشد و پذیرا گردد یا ناسپاس.

و باز می فرماید: ( وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ) عنکبوت 29. یعنی: کسانی که در راه ما کوشیده‏اند به یقین راه‏های خود را بر آنان می‏نماییم و در حقیقت‏خدا با نیکوکاران است.

در عوض، کسانی که خودشان خواهان هدایت نباشند و صد دین خدا میکنند خداوند نیز به گمراهیشان میافزاید، خداوند متعال میفرماید:

" وَإِذْ قَالَ مُوسَیٰ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِی وَقَد تَّعْلَمُونَ أَنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ " ﴿الصف: 5﴾

«و یاد کن‌ هنگامی‌ را که‌ موسی‌ به‌ قومش‌ گفت: ای‌ قوم‌ من‌! چرا مرا می‌آزارید» (با سرپیچی‌ از قوانین‌، احکام‌ و فرمانهایی‌ که‌ خداوند متعال‌ بر شما فرض‌ نموده‌ و من ‌شما را به‌ آنها امر می‌کنم‌. یا مرا می‌آزارید؛ با دشنام‌ دادن‌، طعنه ‌زدن‌ و عیب‌جویی ‌من) «وحال‌ آن‌که‌ می‌دانید که‌ من‌ پیامبر خداوند به‌سوی‌ شما هستم» (یعنی: چگونه‌ مرا می‌آزارید درحالی‌که‌ به‌ این‌ حقیقت‌ که‌ من‌ فرستاده‌ خداوند هستم‌ دانایید و فرستاده‌ او مورد تعظیم‌ و احترام‌ قرار می‌گیرد، نه‌ مورد آزار و اذیت‌. از سوی ‌دیگر برای‌ شما در صحت‌ رسالت‌ من‌ شکی‌ هم‌ باقی‌ نمانده‌ است‌ به‌ سبب‌ معجزاتی‌که‌ از من‌ مشاهده‌ کرده‌اید، معجزاتی‌ که‌ اعتراف‌ به‌ رسالتم‌ را بر شما اجتناب‌ ناپذیر گردانیده‌ و نسبت‌ به‌ آن‌ برای‌ شما علمی‌ یقینی‌ افاده‌ کرده‌ است‌؟) «پس‌ چون‌ کجروی‌ کردند، خدا دلهایشان‌ را برگردانید» (یعنی: چون‌ با آزار دادن‌ پیامبرشان‌ حق ‌را فرو گذاشتند، خداوند به‌ عنوان‌ جزای‌ آنچه‌ که‌ مرتکب‌ شده‌ بودند، دلهایشان‌ را از حق‌ و هدایت‌ کج‌ و متمایل‌ گردانید) «و خداوند قوم‌ فاسقان‌ را» (یعنی: کسانی‌ را که‌ علم‌ وی‌ بر فاسق‌ بودنشان‌ سبقت‌ گرفته‌ است‌) «هدایت‌ نمی‌کند»

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com