آیا جائز است از ترس کفار و مشرکین پاسخ برخی سوالات عقیدتی مردم را کتمان کرد ؟ یعنی با وجود دانستن جواب بگویم نمیدانم ؟
الحمدلله،
در اسلام رخصت در مواقع اضطراری مباح شده است هر چند افضل آنست که در امورات تکلیفی عزم داشت.ولی شرایط بستگی دارد به شدت فشار و تهدید و نیز بستگی دارد به نوع عملی که ناچار به انجام می شوید.
اگر تهدید به حدی است که متوجه از دست دادن جان می شود،در اینصورت در چنین مواقعی نه تنها سکوت جایز است بلکه حتی کلمه کفر هم بر زبان آوردن هم مباح شده است. دلیل آن مربوط است به ماجرای اسیر شدن دو تن از صحابه توسط لشکر مرتدین مسیلمه کذاب، که در آن مسیلمه از هر دو می پرسد که محمد صلی الله علیه سلم کیست و بعد از خودش سوال پرسید: اولی در جواب می گوید که محمد،رسول خداست و تو هم همچنین و دومی در جواب می گوید محمد،رسول خداست و در جواب سوال دوم می گوید که من کرم و چیزی نشنیدم.تا اینکه مسیلمه اسیر اولی را رها می کند و اسیر دومی را شهید می نماید،وقتی ماجرا به پیامبر صلی الله علیه وسلم رسید فرمودند: اولی از رخصتی که الله تعالی قرار داده استفاده کرده است و دومی براستیکه در برابر حق باصلابت ایستاد پس شهادت بر وی مبارکباد.
و همچنانکه الله تعالی می فرماید: « مَن کَفَرَ بِاللّهِ مِن بَعْدِ إیمَانِهِ إِلاَّ مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالإِیمَانِ » نحل 106. یعنی: هر کس پس از ایمان آوردن خود به خدا کفر ورزد [عذابی سختخواهد داشت] مگر آن کس که مجبور شده و[لی] قلبش به ایمان اطمینان دارد.
پس باید دو شرط جاری شود تا نطق به کفر گویی مباح شود:
- تهدیدی متوجه جان وی گردد و اگر کفر نکند کشته شود.
- قلبش از ایمان به الله مطمئن باشد و در قلب از آن کفر ناراحت باشد.
ولی اگر دو شرط بالا وجود نداشته باشد،مثلا تهدیدهایی که بر شخص می شود متوجه جانش نیست،در اینصورت حق گفتن کفر را ندارد.
اما مسئله ی مطرح شده در سوال؛ این مسئله هم مربوط است به عواقب دادن پاسخ به آنها، اگر این پاسخها باعث آسیب به جانتان نشود در اینصورت بهتر است که ترس را کنار گذاشته و به خدا توکل نمایید و در جواب دادن آنها کوشا باشید و به روشی حکیمانه جواب دهید چه بسا آنها با شنیدن جواب شما به اشتباهات خود پی بردند ولی چنانچه باعث آسیب دیدنتان می شود می توانید برای حفظ خود و دینتان از رخصت شرعی استفاده کرده و سکوت نمایید.
والله تعالی اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
منبع: سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت (IslamPP.Com)