بررسی  و تحقیق در باره دعا در قرآن

مرحله به مرحله بررسی می­کنیم:

1- اسنادی که بر واجب بودن دعا و امر پروردگار بر آن را نشان می­دهد:

*وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِی وَلْیُؤْمِنُواْ بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ&

و هنگامی که بندگان من‏، از تو در باره من سؤال کنند، [بگو:] من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‏خواند، پاسخ می‏گویم‏! پس باید دعوت مرا اجابت کنند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند [و به مقصد برسند!][1]

*وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ&

پروردگار شما فرموده است‏: (مرا بخوانید تا [درخواست‏] شما را اجابت کنم‏! کسانی که از عبادت من تکبّر می‏ورزند به زودی با ذلّت وارد دوزخ می‏شوند! ][2]

الدعاء هو العباده

دعا همان عبادت است.[3]

2- چگونه او را بخوانیم:

*وَلاَ تُفْسِدُواْ فِی الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِیبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِینَ&[4]  و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید، و او را با ترس و امید بخوانید، همانا رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است‏!

*ادْعُواْ رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ& پروردگار خود را از روی تضرّع‏ و در پنهانی‏، بخوانید! که او متجاوزان را دوست نمی‏دارد![5]

*وَلِلّهِ الأَسْمَاء الْحُسْنَی فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُواْ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمَآئِهِ سَیُجْزَوْنَ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ& [6]

و برای خدا، نامهای نیک است‏؛ خدا را به آن [نامها] بخوانید! و کسانی را که در اسماء خدا تحریف می‏کنند [و صفتهای او را  بر غیر او می‏نهند، و شریک برایش قائل می‏شوند]، رها سازید! آنها بزودی جزای اعمالی را که انجام می‏دهند، می‏بینند!

*قُلْ أَمَرَ رَبِّی بِالْقِسْطِ وَأَقِیمُواْ وُجُوهَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ کَمَا بَدَأَکُمْ تَعُودُونَ&

بگو: (پروردگارم امر به عدالت کرده است‏؛ و توجه خویش را در هر مسجد [و به هنگام عبادت‏] به سوی او کنید! و او را بخوانید، در حالی که دین [خود] را برای او خالص گردانید! [و بدانید] همانگونه که در آغاز شما را آفرید، [بار دیگر در رستاخیز به وعده گاه] بازمی‏گردید.[7]

*فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ یَحْیَی وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ إِنَّهُمْ کَانُوا یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَیَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا وَکَانُوا لَنَا خَاشِعِینَ& ما هم درخواست او را پذیرفتیم‏، و یحیی را به او بخشیدیم‏؛ و همسرش را [که نازا بود] برایش آماده [بارداری‏] کردیم‏؛ چرا که آنان [خاندانی بودند که‏] همواره در کارهای خیر بسرعت اقدام می‏کردند(و از دیگران پیشی می گرفتند)؛ و در حال بیم و امید ما را می‏خواندند؛ و پیوسته برای ما [خاضع و] خاشع بودند.[8]

3- دلایلی که بر باطل بودن صدا زدن غیر خداوند دلالت دارد:

*وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ لاَ یَخْلُقُونَ شَیْئًا وَهُمْ یُخْلَقُونَ&

معبودهایی را که غیر از خدا می‏خوانند، چیزی را خلق نمی‏کنند؛ بلکه خودشان هم مخلوقند![9]

*ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا یَدْعُونَ مِن دُونِهِ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِیُّ الْکَبِیرُ& این بخاطر آن است که خداوند حق است‏؛ و آنچه را غیر از او می‏خوانند باطل است‏؛ و خداوند بلند مقام و بزرگ است‏![10]

*لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ لاَ یَسْتَجِیبُونَ لَهُم بِشَیْءٍ إِلاَّ کَبَاسِطِ کَفَّیْهِ إِلَی الْمَاء لِیَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهِ وَمَا دُعَاء الْکَافِرِینَ إِلاَّ فِی ضَلاَلٍ&[11]

دعوت حق از آن اوست‏! و کسانی را که [مشرکان‏] غیر از او می‏خوانند،]هرگز] به دعوت آنها پاسخ نمی‏گویند! آنها همچون ]کسی هستند[ که کفهای [دست‏] خود را به سوی آب می‏گشاید تا آب به دهانش برسد، و هرگز نخواهد رسید! و دعای کافران‏، جز در ضلال [و گمراهی‏] نیست‏!

*وَالَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ لاَ یَسْتَطِیعُونَ نَصْرَکُمْ وَلآ أَنفُسَهُمْ یَنْصُرُونَ&

و آنهایی را که جز او می‏خوانید، نمی‏توانند یاریتان کنند، و نه [حتی[  خودشان را یاری دهند؛[12]

*یَا أَیُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَن یَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَإِن یَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَیْئًا لَّا یَسْتَنقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ&[13]

ای مردم‏! مثلی زده شد‏، به آن گوش فرا دهید: کسانی را که غیر از خدا می‏خوانید، هرگز نمی‏توانند مگسی بیافرینند، هر چند برای این کار دست به دست هم دهند! و هرگاه مگس چیزی از آنها برباید، نمی‏توانند آن را باز پس گیرند! هم این طلب‏کنندگان ناتوانند، و هم آن طلب شدگان .

*یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَیُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِی لِأَجَلٍ مُّسَمًّی ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ لَهُ الْمُلْکُ وَالَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ مَا یَمْلِکُونَ مِن قِطْمِیرٍ& [14]

او شب را در روز داخل می‏کند و روز را در شب‏؛ و خورشید و ماه را مسخّر ]شما] کرده‏، هر یک تا سرآمد معینی به حرکت خود ادامه می‏دهد؛ این است خداوند، پروردگار شما؛ حاکمیت [در سراسر عالم‏] از آن اوست‏: و کسانی را که جز او می‏خوانید حتی به اندازه پوست نازک هسته خرما مالک نیستند!

*إِن تَدْعُوهُمْ لَا یَسْمَعُوا دُعَاءکُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَکُمْ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکْفُرُونَ بِشِرْکِکُمْ وَلَا یُنَبِّئُکَ مِثْلُ خَبِیرٍ& اگر آنها را بخوانید صدای شما را نمی‏شنوند، و اگر بشنوند به شما پاسخ نمی‏گویند؛ و روز قیامت‏، شرک [و پرستش‏] شما را منکر می‏شوند، و هیچ کس مانند ]خداوند آگاه و] خبیر تو را [از حقایق‏] باخبر نمی‏سازد![15]

*وَلَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللَّهُ قُلْ أَفَرَأَیْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرَادَنِیَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ کَاشِفَاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرَادَنِی بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِکَاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ عَلَیْهِ یَتَوَکَّلُ الْمُتَوَکِّلُونَ&[16] و اگر از آنها بپرسی‏: چه کسی آسمانها و زمین را آفریده‏؟ حتماً می‏گویند:خدا! بگو: آیا هیچ درباره کسانیکه که غیر از خدا می‏خوانید اندیشه کرده اید که اگر خدا زیانی برای من بخواهد، آیا آنها می‏توانند گزند او را برطرف سازند؟! و یا اگر رحمتی برای من بخواهد، آیا آنها می‏توانند جلو رحمت او را بگیرند؟! بگو: خداوند مرا کافی است‏؛ و همه متوکّلان تنها بر او توکّل می‏کنند!

*قُلِ ادْعُواْ الَّذِینَ زَعَمْتُم مِّن دُونِهِ فَلاَ یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنکُمْ وَلاَ تَحْوِیلاً&[17]

بگو:کسانی را که غیر از خدا [معبود خود] می‏پندارید، بخوانید! آنها نه می‏توانند مشکلی را از شما برطرف سازند، و نه تغییری در آن ایجاد کنند.

توضیح: در بین این همه زائر که به اعتکاف و پرستش قبرها مشغول هستند بعید نیست تعدادی هم بر حسب اتفاق و به حول و قوه خداوند جواب بگیرند و مشکل آنها بر طرف گردد.

*إِنَّ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُکُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لَکُمْ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ& [18]

آنهایی را که غیر از خدا می‏خوانید، بندگانی همچون خود شما هستند؛ آنها را بخوانید، و اگر راست می‏گویید باید به شما پاسخ دهند!

*قَالَ هَلْ یَسْمَعُونَکُمْ إِذْ تَدْعُونَ&[19] گفت‏: آیا هنگامی که آنها را می‏خوانید صدای شما را می‏شنوند؟!

*وَرَبَطْنَا عَلَی قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَن نَّدْعُوَ مِن دُونِهِ إِلَهًا لَقَدْ قُلْنَا إِذًا شَطَطًا&

و دلهایشان را محکم ساختیم در آن موقع که از خواب برخاستند و گفتند:(پروردگار ما، پروردگار آسمانها و زمین است‏؛ هرگز غیر او کسی را نمی‏خوانیم‏؛ که اگر چنین کنیم‏، سخنی باطل گفته‏ایم. [20]

* وَمَا یَسْتَوِی الْأَحْیَاء وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ یُسْمِعُ مَن یَشَاء وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِی الْقُبُور&ِ[21]

و هرگز مردگان و زندگان یکسان نیستند! خداوند پیام خود را به گوش هر کس بخواهد می‏رساند، و تو نمی‏توانی سخن خود را به گوش آنان که در گور خفته‏اند برسانی‏!

*إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَی وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاء إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِینَ&[22] مسلّماً تو نمی‏توانی سخنت را به گوش مردگان برسانی‏، و نمی‏توانی کران را هنگامی که روی برمی‏گردانند و پشت می‏کنند.

4- بعضی آیات که بر حرام بودن صدا کردن و به دعایی خواندن غیر خدا دارد:

*وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا&[23]و همانا مساجد برای خداست و همراه خداوند کسی را به دعایی نخوانید.

*یَدْعُو مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَضُرُّهُ وَمَا لَا یَنفَعُهُ ذَلِکَ هُوَ الضَّلَالُ الْبَعِیدُ&[24]

او جز خداوند کسی را می‏خواند که نه زیانی به او می‏رساند، و نه سودی‏؛ این همان گمراهی بسیار عمیق است‏.

*وَلاَ تَدْعُ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ یَنفَعُکَ وَلاَ یَضُرُّکَ فَإِن فَعَلْتَ فَإِنَّکَ إِذًا مِّنَ الظَّالِمِینَ&[25]

و جز خدا، چیزی را که نه سودی به تو می‏رساند و نه زیانی‏، مخوان‏! که اگر چنین کنی‏، از ستمکاران خواهی بود!

*قُلْ أَنَدْعُو مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ یَنفَعُنَا وَلاَ یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَی أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللّهُ کَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَاطِینُ فِی الأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ یَدْعُونَهُ إِلَی الْهُدَی ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَی اللّهِ هُوَ الْهُدَی وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ&

بگو: آیا غیر از خدا، کسی را بخوانیم که نه سودی به حال ما دارد، نه زیانی‏؛ و [با این کارب‏،] به عقب برگردیم بعد از آنکه خداوند ما را هدایت کرد؟! همانند کسی که بر اثر وسوسه‏های شیطان‏، در  زمین راه را گم کرده‏، و سرگردان مانده است‏؛ در حالی که یارانی هم دارد که او را به هدایت دعوت می‏کنند [و می‏گویند:] به سوی ما بیا! بگو: تنها هدایت خداوند، هدایت است‏؛ و ما دستور داریم که تسلیم پروردگار عالمیان باشیم.[26]

*قُلْ أَرَأَیْتُکُم إِنْ أَتَاکُمْ عَذَابُ اللّهِ أَوْ أَتَتْکُمُ السَّاعَةُ أَغَیْرَ اللّهِ تَدْعُونَ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ&[27]

بگو: به من خبر دهید اگر عذاب خداوند به ]سراغ[ شما آید، یا رستاخیز برپا شود، آیا [برای رهایی از عذاب،] غیر از خدا را می‏خوانید اگر راست می‏گویید؟!

*وَأَعْتَزِلُکُمْ وَمَا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّی عَسَی أَلَّا أَکُونَ بِدُعَاء رَبِّی شَقِیًّا&[28]

و از شما، و آنچه غیر خداوند می‏خوانید، کناره‏گیری می‏کنم‏؛ و پروردگارم را می‏خوانم‏؛ و امیدوارم در خواندن پروردگارم بی‏پاسخ نمانم‏!

5-دلایلی که بر شرک بودن صدا زدن غیر خدواند دلالت:

*وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّن یَدْعُو مِن دُونِ اللَّهِ مَن لَّا یَسْتَجِیبُ لَهُ إِلَی یَومِ الْقِیَامَةِ وَهُمْ عَن دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ -‏ وَإِذَا حُشِرَ النَّاسُ کَانُوا لَهُمْ أَعْدَاء وَکَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ کَافِرِینََ& [29]

چه کسی گمراهتر است از آن کس که چیزی غیر خداوند را می‏خواند که تا قیامت هم به او پاسخ نمی‏گوید و از دعای آنها [کاملا] بی‏خبر است‏؟! و وقتی انسانها برانگیخته دشمنانی برای آنها می شوند و به عبادت آنها کافر می شوند.

 توضیح : در این دو آیه خداوند بدعایی خواندن انسانهای دیگر را عبادت خوانده است

*قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّی وَلَا أُشْرِکُ بِهِ أَحَدًا&[30]  بگو همانا فقط پرودگارم را به دعایی می خوانم و برای او احدی را ]در عبادت[ شریک قرار نمی دهم.

*وَیَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللّهِ مَا لاَ یَضُرُّهُمْ وَلاَ یَنفَعُهُمْ وَیَقُولُونَ هَـؤُلاء شُفَعَاؤُنَا عِندَ اللّهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللّهَ بِمَا لاَ یَعْلَمُ فِی السَّمَاوَاتِ وَلاَ فِی الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَی عَمَّا یُشْرِکُونَ&[31]

و کسانی غیر خداوند را عبادت می کنند که نه به آنها ضرری می رسانند و نه سودی و می گویند آنها شفیعان ما نزد خداوند می باشند. بگو آیا خداوند را به چیزی که در آسمانها و زمین نمی داند خبر می‌دهید . پاک و بلند مرتبه است خداوند از آنچه که شرک می ورزند.

*أَلا إِنَّ لِلّهِ مَن فِی السَّمَاوَات وَمَن فِی الأَرْضِ وَمَا یَتَّبِعُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ شُرَکَاء إِن یَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ یَخْرُصُونَ&  [32]

آگاه باشید قطعاً کسانی که در آسمانها و زمین هستند، از آن خدا می‏باشند! و آنها که غیر خدا را همتای او می‏خوانند، بجز گمان ]باطل[ از چیزی پیروی نمی کنند.

*بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شَاء وَتَنسَوْنَ مَا تُشْرِکُونَ&[33]

]نه‏،] بلکه تنها او را می‏خوانید! و او اگر بخواهد، مشکلی را که بخاطر آن او را خوانده‏اید، برطرف می‏سازد؛ و آنچه را [امروز] همتای خدا قرارمی‏دهید، [در آن روز] فراموش خواهید کرد.

*قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قُل لاَّ أَتَّبِعُ أَهْوَاءکُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ&

بگو: من از پرستش کسانی که غیر از خدا می‏خوانید، نهی شده‏ام‏! بگو: من از هوی و هوسهای شما، پیروی نمی‏کنم‏؛ اگر چنین کنم‏، گمراه شده‏ام‏؛ و از هدایت‏یافتگان نخواهم بود.[34]

*فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَی عَلَی اللّهِ کَذِبًا أَوْ کَذَّبَ بِآیَاتِهِ أُوْلَـئِکَ یَنَالُهُمْ نَصِیبُهُم مِّنَ الْکِتَابِ حَتَّی إِذَا جَاءتْهُمْ رُسُلُنَا یَتَوَفَّوْنَهُمْ قَالُواْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَشَهِدُواْ عَلَی أَنفُسِهِمْ أَنَّهُمْ کَانُواْ کَافِرِینَ&

چه کسی ستمکارتر است از آن کسی است که بر خدا دروغ ‏بندد، یا آیات او را تکذیب کند؟! آنها نصیبشان را از آنچه مقدر شده [از نعمتها و مواهب این جهان‏[ می‏برند؛ تا زمانی که فرستادگان ما [= فرشتگان قبض ارواح‏] به سراغشان روند و جانشان را بگیرند؛ از آنها می‏پرسند: کجایند کسانیکه غیر از خدا می‏خواندید؟ ، می‏گویند: آنها [همه‏] گم شدند [و از ما دور گشتند!] و بر ضد خود گواهی می‏دهند که کافر بودند.[35]

*وَإِذَا رَأی الَّذِینَ أَشْرَکُواْ شُرَکَاءهُمْ قَالُواْ رَبَّنَا هَـؤُلاء شُرَکَآؤُنَا الَّذِینَ کُنَّا نَدْعُوْ مِن دُونِکَ فَألْقَوْا إِلَیْهِمُ الْقَوْلَ إِنَّکُمْ لَکَاذِبُونَ&[36]

و هنگامی که مشرکان معبودهایی را که همتای خدا قرار دادند می‏بینند، می‏گویند: پروردگارا! اینها همتایانی هستند که ما به جای تو، آنها را می‏خواندیم‏! در این هنگام‏، معبودان به آنها می‏گویند: شما دروغگو هستید!

*فَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَکُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِینَ& ]ای پیامبر!] هیچ معبودی را با خداوند مخوان‏، که از عذاب شدگان خواهی بود! [37]

*وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَـکِن ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ فَمَا أَغْنَتْ عَنْهُمْ آلِهَتُهُمُ الَّتِی یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ مِن شَیْءٍ لِّمَّا جَاء أَمْرُ رَبِّکَ وَمَا زَادُوهُمْ غَیْرَ تَتْبِیبٍ&

ما به آنها ستم نکردیم‏؛ بلکه آنها خودشان بر خویشتن ستم روا داشتند! و هنگامی که فرمان ]مجازات[ الهی فرا رسید، معبودانی را که غیر از خدا می‏خواندند، آنها را]از عذاب [ بی نیاز نکردند؛ و جز بر هلاکت آنان نیفزودند! [38]

*وَمَن یَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِندَ رَبِّهِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الْکَافِرُونَ&

و هر کس معبود دیگری را با خدا بخواند، و مسلّماً هیچ دلیلی بر آن نخواهد داشت‏، حساب او نزد پروردگارش خواهد بود؛ یقیناً کافران رستگار نخواهند شد! [39]

*وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ کُلُّ شَیْءٍ هَالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُکْمُ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ&

معبود دیگری را با خدا مخوان‏، که هیچ معبودی جز او نیست‏؛ همه چیز جز ذات [پاک‏] او فانی است؛ حاکمیت تنها از آن اوست‏؛ و همه بسوی او بازگردانده می شوید .[40]

*قُلْ أَرَأَیْتُمْ شُرَکَاءکُمُ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ أَرُونِی مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْکٌ فِی السَّمَاوَاتِ أَمْ آتَیْنَاهُمْ کِتَابًا فَهُمْ عَلَی بَیِّنَةٍ مِّنْهُ بَلْ إِن یَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُم بَعْضًا إِلَّا غُرُورًا&

بگو: آن معبودانی را که جز خدا می‏خوانید به من نشان دهید چه چیزی از زمین را آفریده‏اند، یا اینکه شرکتی در [آفرینش و مالکیّت‏] آسمانها دارند؟! یا به آنان کتابی [آسمانی‏] داده‏ایم و از آن دلیلی برای [شرک‏] خود دارند؟!] نه هیچ یک از اینها نیست[‏، بلکه ظالمان فقط وعده‏های دروغین به یکدیگر می‏دهند .[41]

*وَقِیلَ ادْعُوا شُرَکَاءکُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُمْ وَرَأَوُا الْعَذَابَ لَوْ أَنَّهُمْ کَانُوا یَهْتَدُونَ& [42]و به آنها گفته می‏شود: معبودهایتان را که همتای خدا می‏پنداشتید بخوانید [تا شما را یاری کنند]! معبودهایشان را می‏خوانند، ولی جوابی به آنان نمی‏دهند! و [در این هنگام‏] عذاب الهی را [با چشم خود] می‏بینند، و آرزو می‏کنند ای کاش هدایت یافته بودند!

البته ما مخالف این نیستیم که در قیامت شفاعت وجود دارد ولی چون فقط به اذن خداوند می‌باشد از خداوند می خواهیم تا این شفاعت را نصیب ما کند!

مثلا در سنت پیامبر است که بعد از اذان بگوئیم:

اللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ وَالصَّلَاةِ الْقَائِمَةِ آتِ مُحَمَّدًا الْوَسِیلَةَ وَالْفَضِیلَةَ وَابْعَثْهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذِی وَعَدْتَهُ

خداوندا،  پروردگار این دعوت کامل و نماز پابرچا محمد را وسیله و فضیلت (برای ما) قرار بده و او را در مقام برگزیده­ای که به او وعده دادی مبعوث کن.[43]

تحقیق: عبدالحی

 

 

 

 

    منبع: سایت نوار اسلام