
رد دیدگاه کسانی که خبر واحد را در باب عقیده حجت نمیدانند.
الحمدلله،
علما و دانشمندان دینی، دیدگاه کسانی که خبر واحد را در باب عقیده حجت نمیدانند به دلائل مختلفی رد نموده اند. از جمله:
1- این رأی که عقیده به وسیلة احادیث آحاد ثابت نمی شود، بدعت است و هیچ گونه اساس و ریشه ای در شریعت ندارد و هر سخنی که این طور باشد،مردود است.
2- خود این نظریة – یعنی این که خبر واحد در باب عقیده حجت نیست - یک عقیده است و برای اثباتش به دلیل قطعی نیاز دارد که آنها برای این سخن دلیل قطعی ندارند.
3- اگر دلیل قطعی ای دال براینکه عقاید به وسیله اخبار آحاد ثابت نمی شود وجود می داشت، لابد صحابه و همچنین تابعین و سلف صالح آن را میدانستند و به آن تصریح میکردند.
4- این سخن مخالف منهج علمی صحابه است زیرا هر کدام از اصحاب خبری را که از رسول الله نقل می شد، آن را می پذیرفتند، اگرچه آن را از زبان یک نفر می شنید و هیچ کدام از اصحاب خبر صحابی دیگر را به دلیل اینکه خبرش واحد بوده، رد نمی کرد.
5- دلایلی که دال بر وجوب عمل به کتاب و سنت هستند هم شامل عقیده می باشند وهم شامل احکام. پس اختصاص نمودن این دلایل به احکام در صورتی که آحاد باشند، تخصیص بدون مخصص بوده و فاقد اعتبار است.
6- خداوند پیامبرش را برای بلاغ مبین(تبلیغ آشکار)فرستاده است و مسلم است که بلاغ مبین این است که مخاطب را قانع نماید و علم را برایش حاصل کند. پس اگر خبر واحد مفید علم نمی بود، تبلیغ به وسیله آن انجام نمی گرفت زیرا اتمام حجت تنها وقتی صورت می گیرد که علم بدان حاصل شود.
7- این قول (اخبار آحاد در باب عقیده واجب العمل نیستند) مستلزم بطلان عمل به
اخبار آحاد در باب عقیده، پس از اصحاب که آنها مستقیما از رسول الله ص شنیده اند، می گردد، زیرا احادیث پیامبر صلی الله علیه وسلم قبل از تدوین تنها به صورت آحاد به دست مردم رسیده اند و کسانی که احادیث را به صورت متواتر دریافت نموده اند بسیار کم هستند. تازه اعلام اینکه فلان حدیث متواتر است، از جانب آنها موجب علم نمی شود زیرا این اعلام نیز خبر واحد است.
8-این قول موجب ترک عمل به احادیث آحادی که در باب عقیده واحکام هستند می شود، زیرا عمل نکردن به آنها در باب عقائد به معنی رد آن ها است، پس چگونه در باب احکام میتوان بدان عمل کرد؟!
9- علمای اصول این رأی را قبول ندارند- آن طور که شیخ شلتوت می گوید- بلکه امام مالک، امام شافعی، یاران ابی حنیفه، داود بن علی و یارانش، همچون ابن حزم بر این عقیده هستند که خبر واحد موجب علم است. از علمای حنابله نیز حسین بن علی کراپیسی و حارث بن اسد محاسبی و قاضی ابو یعلی، بر این باورند که خبر واحد مقید علم است.
والله اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین
منبع: منبع: کتاب «عقیده و ایمان»؛ دکتر عمر سلیمان اشقر.