ای کاش قوم من می دانستند!!!
ای کاش قوم من می دانستند که آتش چیست؟
ای کاش قوم من می دانستند که آتش چیست؟
از آن به خداوند پناه می برم و شما را از آن برحذر می دارم. رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ در دعایش می فرمود:**اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْجَنَّةَ وَمَا قَرَّبَ إِلَیْهَا مِنْ قَوْلٍ أَوْ عَمَلٍ وَأَعُوذُ بِکَ مِنْ النَّارِ وَمَا قَرَّبَ إِلَیْهَا مِنْ قَوْلٍ أَوْ عَمَلٍ وَأَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ کُلَّ قَضَاءٍ قَضَیْتَهُ لِی خَیْرًا**[1] (خداوندا من بهشت و آنچه از گفتار و کردار مرا به آن نزدیک می گرداند از تو مسئلت می نمایم و به تو پناه می برم از آتش و آنچه از گفتار و کردار مرا به آن نزدیک می گرداند و از تو می خواهم که سرانجام تمام کارها را برای من خیر و نیکی قرار دهی.)
مالک بن دینار می گوید: اگر کسانی همراه من حاضر بودند جهانیان را مورد خطاب قرار دهند و با فریاد آتش…آتش مردم را انظار نمایند من آنها را همراهی می کردم.
عطاء سلیمی می گوید: هنگامی که جهنم را به یاد می آورم نمی توانم غذا بخورم و آب بنوشم.
برای طاووس [که از بزرگان تابعین بود] بستر خواب را گستراندند، به پهلو خوابید؛ در بسترش آرامش نداشت همانگونه که دانه در ظرف هنگام پختن آرام و قرار ندارد. سپس نشست و تا صبح رو به قبله بود. گویند: با یاد جهنم یک دفعه از خواب هراسناک برخواست و گفت: آتش…آتش و شما نمی دانید که آتش چیست؟
از عبدالله بن مسعود روایت است که گفت: رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**یُؤْتَی بِجَهَنَّمَ یَوْمَئِذٍ لَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ زِمَامٍ مَعَ کُلِّ زِمَامٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ یَجُرُّونَهَا**[2] (در آن روز جهنم را در حالیکه دارای هفتاد هزار افسار است می آورند و هر افسار را هفتاد هزار ملائکه می کشند.)
1. شدیدتر از گرمای تابستان یا سرمای زمستان است و این تنها به مجرد یک نفس از نفسهای جهنم می باشد.
در صحیحین از ابوهریره _ رضی الله عنه _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**اشْتَکَتْ النَّارُ إِلَی رَبِّهَا فَقَالَتْ یَا رَبِّ أَکَلَ بَعْضِی بَعْضًا فَأَذِنَ لَهَا بِنَفَسَیْنِ نَفَسٍ فِی الشِّتَاءِ وَنَفَسٍ فِی الصَّیْفِ فَهْوَ أَشَدُّ مَا تَجِدُونَ مِنْ الْحَرِّ وَأَشَدُّ مَا تَجِدُونَ مِنْ الزَّمْهَرِیرِ** (آتش از خداوند شکایت می کند. می گوید: پروردگارا: قسمتی از من قسمت دیگرم را خورد. اجازه بده که برای آن دو نَفَس باشد. نَفَسی در زمستان و نَفَسی در تابستان. و آن شدیدترین گرما و شدیدترین سرمایی است که یافته اید.) و باز در حدیثی دیگر می فرماید:**فَأَمَّا نَفَسُهَا فِی الشِّتَاءِ فَزَمْهَرِیرٌ وَأَمَّا نَفَسُهَا فِی الصَّیْفِ فَسَمُومٌ**[3] (اما نفس آن در زمستان سرمای شدید و در تابستان بادهای گرم جگر سوز است.) و در صحیحین از عبدالله بن عمر _ رضی الله عنهما _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**إِذَا اشْتَدَّ الْحَرُّ فَأَبْرِدُوا عَنْ الصَّلَاةِ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحَرِّ مِنْ فَیْحِ جَهَنَّمَ** (هنگامی که گرما زیاد شد نماز را به تأخیر اندازید تا گرما کاهش یابد. همانا شدت گرما از شدت گرما و آتش جهنم است.)
2. آتش دنیا جزئی از هفتاد جزء آتش آخرت است.
در صحیحین از ابوهریره _ رضی الله عنه _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**نَارُکُمْ هَذِهِ الَّتِی یُوقِدُ ابْنُ آدَمَ جُزْءٌ مِنْ سَبْعِینَ جُزْءًا مِنْ حَرِّ جَهَنَّمَ قَالُوا وَاللَّهِ إِنْ کَانَتْ لَکَافِیَةً یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ فَإِنَّهَا فُضِّلَتْ عَلَیْهَا بِتِسْعَةٍ وَسِتِّینَ جُزْءًا کُلُّهَا مِثْلُ حَرِّهَا** (آتشی که برای شما ابن آدم افروخته می شود جزئی از هفتاد جزء از آتش جهنم است. گفتند: قسم به خدا ای رسول الله اگر همین بود کافی بود. فرمودند: همانا شصت و نه درجه بر آن فزونی یافته است که همه مثل آن گرم می باشند.)
3. شدیدترین سختی و بدبختی که در دینا به وجود می آید به اندازه سختی جهنم نیست.
در صحیح مسلم از انس بن مالک _ رضی الله عنه _ روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**یُؤْتَی بِأَنْعَمِ أَهْلِ الدُّنْیَا مِنْ أَهْلِ النَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیُصْبَغُ فِی النَّارِ صَبْغَةً ثُمَّ یُقَالُ یَا ابْنَ آدَمَ هَلْ رَأَیْتَ خَیْرًا قَطُّ هَلْ مَرَّ بِکَ نَعِیمٌ قَطُّ فَیَقُولُ لَا وَاللَّهِ یَا رَبِّ وَیُؤْتَی بِأَشَدِّ النَّاسِ بُؤْسًا فِی الدُّنْیَا مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَیُصْبَغُ صَبْغَةً فِی الْجَنَّةِ فَیُقَالُ لَهُ یَا ابْنَ آدَمَ هَلْ رَأَیْتَ بُؤْسًا قَطُّ هَلْ مَرَّ بِکَ شِدَّةٌ قَطُّ فَیَقُولُ لَا وَاللَّهِ یَا رَبِّ مَا مَرَّ بِی بُؤْسٌ قَطُّ وَلَا رَأَیْتُ شِدَّةً قَطُّ** (خوشگذرانترین اهل دنیا از اهل آتش را در روز قیامت می آورند یک لحظه او را در آتش می اندازند و به او گفته می شود: آیا هیچ وقت خوشی دیده ای؟ آیا هیچ وقت در نعمت بوده ای؟ می گوید: قسم به خدا هیچوقت خوشی ندیده ام. و گرفتارترین فرد در دنیا از اهل بهشت را می آورند و یک لحظه او را در بهشت داخل می کنند. به او گفته می شود: آیا تا حالا سختی دیده ای؟ آیا هیچوقت دچار سختی بسیار شده ای؟ می گوید: به خدا قسم هیچوقت دچار نارحتی نشده ام و هیچ وقت سختی و نارحتی را ندیده ام.)
4. کمترین عذاب جهنم
از ابوسعید خدری _ رضی الله عنه _ روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**إِنَّ أَدْنَی أَهْلِ النَّارِ عَذَابًا یَنْتَعِلُ بِنَعْلَیْنِ مِنْ نَارٍ یَغْلِی دِمَاغُهُ مِنْ حَرَارَةِ نَعْلَیْهِ**[4] (همانا کمترین عذاب اهل آتش این است که دو کفش از آتش در پایش می کنند و از شدت حرارت آن کفش، مغز سرش می جوشد.)
5. کسانی که در آن بدون حساب وارد می شوند.
از ابوهریره _ رضی الله عنه _ نقل شده که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**تَخْرُجُ عُنُقٌ مِنْ النَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ لَهَا عَیْنَانِ تُبْصِرَانِ وَأُذُنَانِ تَسْمَعَانِ وَلِسَانٌ یَنْطِقُ یَقُولُ إِنِّی وُکِّلْتُ بِثَلَاثَةٍ بِکُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَبِکُلِّ مَنْ دَعَا مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَبِالْمُصَوِّرِینَ**[5] (گردنی از آتش در روز قیامت خارج می شود؛ دو چشم دارد که با آن می بیند و دو گوش که با آن می شنود و زبانی که با آن سخن می گوید. می گوید: وکالت سه دسته به من سپرده شده است که عبارتند از: ستمگر زورگو، کسانی که همراه خداوند از اله دیگری درخواست کند و کسانی که تصویر می کشند.)
6. عمق آن خیلی زیاد است.
از عتبه بن غزوان _ رضی الله عنه _ روایت است که**إِنَّ الصَّخْرَةَ الْعَظِیمَةَ لَتُلْقَی مِنْ شَفِیرِ جَهَنَّمَ فَتَهْوِی فِیهَا سَبْعِینَ عَامًا وَمَا تُفْضِی إِلَی قَرَارِهَا**[6] (همانا سنگ بسیار بزرگی از لبه جهنم انداخته می شود هفتاد سال طول می کشد اما به انتهای آن نمی رسد.)
و همچنین به صورت مرفوع از انس _ رضی الله عنه _ روایت است که:**لو أن حجرا مثل سبع خلفات ألقی عن شفیر جهنم هوی فیها سبعین خریفا لا یبلغ قعرها**[7] (اگر سنگی به اندازه هفت شتر بارکش از لبه جهنم انداخته شود هفتاد پاییز طول می کشد و به عمق آن نمی رسد.) ای پروردگار سلامتی، از آن ما را سلامت بگردان.
7. پر نمی شود.
الله تعالی می فرماید:*یَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَتَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِیدٍ*[8] «روزی که به جهنم می گوییم آیا پر شدی؟ می گوید: آیا باز هم هست؟» و در صحیحین از انس بن مالک _ رضی الله عنه _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**لَا تَزَالُ جَهَنَّمُ یُلْقَی فِیهَا وَتَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِیدٍ حَتَّی یَضَعَ رَبُّ الْعِزَّةِ فِیهَا قَدَمَهُ فَیَنْزَوِی بَعْضُهَا إِلَی بَعْضٍ وَتَقُولُ قَطْ قَطْ بِعِزَّتِکَ وَکَرَمِکَ وَلَا یَزَالُ فِی الْجَنَّةِ فَضْلٌ حَتَّی یُنْشِئَ اللَّهُ لَهَا خَلْقًا فَیُسْکِنَهُمْ فَضْلَ الْجَنَّةِ** (هر چه در جهنم انداخته می شد پر نمی شد و می گوید: آیا باز هم هست؟ تا آنجا که خداوند صاحب عزت قدمش را در آن قرار می دهد و قسمتی در قسمت دیگر جمع می شود و می گوید: به عزت و کرمت دیگر بس است دیگر بس است. در بهشت قسمت اضافی وجود ندارد تا خداوند برای آن خلق جدیدی بیافریند و در آن ساکن گرداند.)
8. جهنم هفت در دارد.
الله تعالی می فرماید:*لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِکُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ*[9] «برای آن هفت در است و از هر دری بخشی معین وارد می شوند.»
9. غذای آنها زقوم است و تو چه می دانی که زقوم چیست؟
از ابن عباس _ رضی الله عنهما _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**لَوْ أَنَّ قَطْرَةً مِنْ الزَّقُّومِ قُطِرَتْ فِی دَارِ الدُّنْیَا لَأَفْسَدَتْ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیَا مَعَایِشَهُمْ فَکَیْفَ بِمَنْ یَکُونُ طَعَامَهُ**[10] (اگر قطره ای از زقوم در دنیا بیفتد تمام زندگی اهل دنیا را فاسد می کند. پس حال کسی که غذای او زقوم است، چگونه می باشد.)
ابودرداء _ رضی الله عنه _ از پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ روایت می کند که:**یُلْقَی عَلَی أَهْلِ النَّارِ الْجُوعُ فَیَعْدِلُ مَا هُمْ فِیهِ مِنْ الْعَذَابِ فَیَسْتَغِیثُونَ فَیُغَاثُونَ بِطَعَامٍ مِنْ ضَرِیعٍ لَا یُسْمِنُ وَلَا یُغْنِی مِنْ جُوعٍ فَیَسْتَغِیثُونَ بِالطَّعَامِ فَیُغَاثُونَ بِطَعَامٍ ذِی غُصَّةٍ فَیَذْکُرُونَ أَنَّهُمْ کَانُوا یُجِیزُونَ الْغَصَصَ فِی الدُّنْیَا بِالشَّرَابِ فَیَسْتَغِیثُونَ بِالشَّرَابِ فَیُرْفَعُ إِلَیْهِمْ الْحَمِیمُ بِکَلَالِیبِ الْحَدِیدِ فَإِذَا دَنَتْ مِنْ وُجُوهِهِمْ شَوَتْ وُجُوهَهُمْ فَإِذَا دَخَلَتْ بُطُونَهُمْ قَطَّعَتْ مَا فِی بُطُونِهِمْ فَیَقُولُونَ ادْعُوا خَزَنَةَ جَهَنَّمَ فَیَقُولُونَ أَلَمْ تَکُ تَأْتِیکُمْ رُسُلُکُمْ بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا بَلَی قَالُوا فَادْعُوا وَمَا دُعَاءُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ قَالَ فَیَقُولُونَ ادْعُوا مَالِکًا فَیَقُولُونَ یَا مَالِکُ لِیَقْضِ عَلَیْنَا رَبُّکَ قَالَ فَیُجِیبُهُمْ إِنَّکُمْ مَاکِثُونَ قَالَ الْأَعْمَشُ نُبِّئْتُ أَنَّ بَیْنَ دُعَائِهِمْ وَبَیْنَ إِجَابَةِ مَالِکٍ إِیَّاهُمْ أَلْفَ عَامٍ قَالَ فَیَقُولُونَ ادْعُوا رَبَّکُمْ فَلَا أَحَدَ خَیْرٌ مِنْ رَبِّکُمْ فَیَقُولُونَ رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَیْنَا شِقْوَتُنَا وَکُنَّا قَوْمًا ضَالِّینَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ قَالَ فَیُجِیبُهُمْ اخْسَئُوا فِیهَا وَلَا تُکَلِّمُونِ قَالَ فَعِنْدَ ذَلِکَ یَئِسُوا مِنْ کُلِّ خَیْرٍ وَعِنْدَ ذَلِکَ یَأْخُذُونَ فِی الزَّفِیرِ وَالْحَسْرَةِ وَالْوَیْلِ**[11] (اهل آتش دچار گرسنگی می شوند که به اندازه عذاب از آن نارحت هستند. درخواست کمک می کنند و طعامی که تلخ، بدبو و بدمزه است به آنها می دهند هر قدر بخورند سیر نمی شوند و درد و نارحتی گرسنگی از آنها روی برنمی تابد. دوباره درخواست طعام می کنند. طعامی به آنها می دهند که هنگام خوردن حالت خفگی به آنها دست می دهد پس دنیا را به یاد می آورند که هرگاه چیزی در گلویشان گیر می کرد با آب آن را دفع می کردند آن را درخواست می نمایند به وسیله میله هایی از آهن گداخته برایشان می آورند هنگامی که آن را به صورتشان نزدیک می کنند صورتهایشان گداخته می شود. وقتی آن را می نوشند از شدت حرارت آنچه در شکمهایشان است را قطعه قطعه می کند. پس به همدیگر می گویند: نگبهان جهنم را بخوانید. در جوابشان نگهبان جهنم می گوید: آیا پیامبرانی با دلایل روشن نیامدند؟ در جواب می گویند: بلی. می گوید: پس بخوانید اما دعای کافران جز در بیراهه نیست. پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند: می گویند: مالک را بخوانید. می گویند: ای مالک، به پروردگارت بگو جان ما را بستاند. در جوابشان می گوید: شما ماندگارید. اعمش می گوید: مالک بعد از هزار سال به آنها جواب می دهد. می گویند: از پروردگارتان درخواست کنید که هیچ کس از او بهتر نیست. می گویند: پروردگارا بدبختی ما بر ما چیره شده و ما مردمی گمراه بودیم. خداوندا ما را از اینجا بیرون ببر که اگر باز هم برگشتیم در آن صورت ما از ستمکاران هستیم. خداوند در جوابشان می فرماید: گم شوید و با من سخن مگویید. از تمام خیرها ناامید می شوند و در زفیر و حسرت و ویل قرار می گیرند.)
ای برداران و خواهران من…
آن وقت چکار می کنی؟
آیا قبل از مرگ توبه می کنی تا از شر آن در امان بمانی؟ برادر و خواهر من بر گناهانتان گریه کنید قبل از اینکه فردا خون گریه نمایید.
از ابوموسی اشعری _ رضی الله عنه _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:** إنَّ أهل النار لیبکون حتی لو أجریت السفن فی دموعهم جرت و إنَّهم لیبکون الدم **[12] (اهل آتش آن قدر گریه می کنند تا جایی که اگر کشتی ها در آن حرکت کنند می توانند. و آنها سرانجام خون گریه می کنند.)
ای برادران و خواهران من…
بترسید از آتشی که شما نمی دانید آن چه آتشی است؟! از آتش جهنم بترسید و بین خودتان و آن پوششی قرار دهید. آنچه باعث نزدیکی به خدا می شود را جلو اندازید قبل از اینکه دیر شود و وقت بگذرد.
فضاله بن عبید به صورت مرفوع روایت می کند که:**اجعلوا بینکم وبین النار حجابا و لو بشق تمرة **[13] (بین خودتان و آتش حجابی قرار دهید هر چند به وسیله نصف خرمایی باشد.)
حلقه سوم: ای کاش قوم من می دانستند که بهشت چیست؟
ای کاش قوم من می دانستند که بهشت چیست؟
1. آن خانه همیشگی است.
از معاذ بن جبل روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**إن المرد إلی الله إلی جنة أو نار خلود بلا موت و إقامة بلا ظعن**[14] (بازگشت به سوی خدا یا به سوی بهشت یا جهنم است که آن داخل شدن بدون مرگ و اقامت بدون سفر می باشد.)
2. بهشت مکانی پر از نعمت است که در آن سختی و بدبختی وجود ندارد.
از ابوهریره _ رضی الله عنه _ به صورت مرفوع روایت است که:**أَنَّ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ اسْتَأْذَنَ رَبَّهُ فِی الزَّرْعِ فَقَالَ لَهُ أَلَسْتَ فِیمَا شِئْتَ قَالَ بَلَی وَلَکِنِّی أُحِبُّ أَنْ أَزْرَعَ قَالَ فَبَذَرَ فَبَادَرَ الطَّرْفَ نَبَاتُهُ وَاسْتِوَاؤُهُ وَاسْتِحْصَادُهُ فَکَانَ أَمْثَالَ الْجِبَالِ فَیَقُولُ اللَّهُ دُونَکَ یَا ابْنَ آدَمَ فَإِنَّهُ لَا یُشْبِعُکَ شَیْءٌ**[15] (مردی از اهل بهشت از خداوند خواست که به او اجازه دهد کشاورزی کند. خداوند به او فرمود: آیا آنچه خواستی در آن نیافتی؟ گفت: بلی ولی دوست دارم که زراعت کنم. فرمود: بذر بپاش. پس گیاه آن در یک چشم به هم زدن رشد کرد و راست شد و درو گردید و مانند کوهی جمع گردید. الله می گوید: ای بنی آدم آن را بگیر. همانا هیچ چیز تو را سیر نمی کند.)
3. در آنجا به بزرگترین نعمت که دیدن پروردگار در هر روز جمعه است می رسند آن روز، روز درخواست چیز بیشتر است اما آنها به دیدن پروردگار اشتیاق بیشتری دارند.
از انس بن مالک _ رضی الله عنه _ به صورت مرفوع روایت است که فرمود:**إِنَّ فِی الْجَنَّةِ لَسُوقًا یَأْتُونَهَا کُلَّ جُمُعَةٍ فَتَهُبُّ رِیحُ الشَّمَالِ فَتَحْثُو فِی وُجُوهِهِمْ وَثِیَابِهِمْ فَیَزْدَادُونَ حُسْنًا وَجَمَالًا فَیَرْجِعُونَ إِلَی أَهْلِیهِمْ وَقَدْ ازْدَادُوا حُسْنًا وَجَمَالًا فَیَقُولُ لَهُمْ أَهْلُوهُمْ وَاللَّهِ لَقَدْ ازْدَدْتُمْ بَعْدَنَا حُسْنًا وَجَمَالًا فَیَقُولُونَ وَأَنْتُمْ وَاللَّهِ لَقَدْ ازْدَدْتُمْ بَعْدَنَا حُسْنًا وَجَمَالًا** (همانا در بهشت بازاری وجود دارد که بهشتیان هر جمعه به آنجا می روند پس نسیم شمال به وزیدن در می آید که بر صورتها و لباسهایشان برمی خورد آنگاه حسن و جمالشان زیاد می شود. به سوی اهلشان برمی گردند در حالیکه جمالشان زیاد شده است. اهلشان به آنها می گویند: قسم به خدا بعد از اینکه از پیش ما رفتید زیبایی و جمالتان زیاد شده است. آنها نیز در جواب می گویند: قسم به خدا شما نیز حسن و جمالتان زیاد شده است.)
از صهیب _ رضی الله عنه _ روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**إِذَا دَخَلَ أَهْلُ الْجَنَّةِ الْجَنَّةَ نَادَی مُنَادٍ یَا أَهْلَ الْجَنَّةِ إِنَّ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ مَوْعِدًا یُرِیدُ أَنْ یُنْجِزَکُمُوهُ فَیَقُولُونَ وَمَا هُوَ أَلَمْ یُثَقِّلْ مَوَازِینَنَا وَیُبَیِّضْ وُجُوهَنَا وَیُدْخِلْنَا الْجَنَّةَ وَیُجِرْنَا مِنْ النَّارِ قَالَ فَیُکْشَفُ لَهُمْ الْحِجَابُ فَیَنْظُرُونَ إِلَیْهِ قَالَ فَوَاللَّهِ مَا أَعْطَاهُمْ شَیْئًا أَحَبَّ إِلَیْهِمْ مِنْ النَّظَرِ إِلَیْهِ وَلَا أَقَرَّ بِأَعْیُنِهِمْ منه**[16] (هنگامی که اهل بهشت داخل بهشت می گردند، منادی ندا می دهد ای اهل بهشت همانا نزد خداوند عهد و پیمانی دارید که می خواهد به آن وفا کند. می گویند: آن چیست؟ آیا میزان و ترازو را برای ما سنگین نکرد، صورتهای ما را نورانی نکرد و ما را داخل بهشت ننمود و از آتش نجاتمان نداد؟ رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمود: حجاب از بین می رود؛ به سوی او نگاه می کنند. قسم به خدا هیچ چیز به آنها عطا نشده بود که به اندازه نگاه کردن به پروردگار نزد آنها دوست داشتنی تر باشد و چشمانشان را پیوسته از او برنمی دارند.)
4. بهشت هشت دروازه دارد.
عتبه بن عبد روایت می کند که:**الجنة لها ثمانیة أبواب والنار لها سبعة أبواب**[17] (برای بهشت هشت دروازه و برای جهنم هفت دروازه وجود دارد.)
اگر می خواهی بدانی که درهای آن چگونه وصف شده اند نگاه کن ببین منزلت دو قسمت یک در بزرگ آن چه اندازه است.
در صحیحین از ابوهریره _ رضی الله عنه _ روایت است که فرمود:**وَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ إِنَّ مَا بَیْنَ الْمِصْرَاعَیْنِ مِنْ مَصَارِیعِ الْجَنَّةِ کَمَا بَیْنَ مَکَّةَ وَحِمْیَرَ أَوْ کَمَا بَیْنَ مَکَّةَ وَبُصْرَی ** (قسم به کسی که نفس من در دست اوست ما بین دو قسمت یک در از درهای بهشت به مانند فاصله بین مکه و حمیر یا مکه و بصری است.)
5. زمین بهشت صاف و روشن است.
جابر از پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ نقل می کند که فرمودند:**أرض الجنة خبزة بیضاء**[18] (زمین بهشت، صاف و روشن است.)
6. در بهشت نهرها جاریست.
معاویه بن حیده بصورت مرفوع روایت می کند که:**إِنَّ فِی الْجَنَّةِ بَحْرَ الْمَاءِ وَبَحْرَ الْعَسَلِ وَبَحْرَ اللَّبَنِ وَبَحْرَ الْخَمْرِ ثُمَّ تُشَقَّقُ الْأَنْهَارُ بَعْدُ**[19] (همانا در بهشت دریای آب، عسل، شیر و شراب وجود دارد سپس بعد از ورود اهل بهشت رودهایی از آن منشعب می شود.)
همچنین در بهشت حوض کوثر وجود دارد که خداوند آن را به پیامبرش عطا کرده است.
انس از پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ روایت می کند که فرمودند:**بَیْنَا أَنَا أَسِیرُ فِی الْجَنَّةِ إِذْ عُرِضَ لِی نَهْرٌ حَافَّتَاهُ قِبَابُ اللُّؤْلُؤِ المجوف قُلْتُ یا جبریل مَا هَذَا؟ قَالَ هَذَا الْکَوْثَرُ الَّذِی أَعْطَاکَهُ اللَّهُ قَالَ ثُمَّ ضَرَبَ بِیَدِهِ إِلَی طِینَةٍ فَاسْتَخْرَجَ مِسْکًا ثُمَّ رُفِعَتْ لِی سِدْرَةُ الْمُنْتَهَی فَرَأَیْتُ عِنْدَهَا نُورًا عَظِیمًا**[20] (در بهشت حرکت می کردم به من رودی را نشان دادند که دور تا دور آن را لؤلؤهایی که داخل آنها پیداست گرفته است. گفتم ای جبرئیل این چیست؟ گفت: این کوثر است که خداوند آن را به تو عطا نموده است. سپس با دستش به خاک زد مسکی خارج شد. سپس مرا به سدرة المنتهی برد از آن نور عظیمی را مشاهده کردم.)
از ابوهریره _ رضی الله عنه _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**أربعة أنهار من أنهار الجنة سیحان و جیحان والنیل و الفرات**[21] (چهار رود از رودهای بهشتند که عبارتند از: سیحان، جیحان، نیل و فرات.)
7. در بهشت اتاقهایی وجود دارد
از ابو مالک اشعری _ رضی الله عنه _ روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**إن فی الجنةِ غُرَفاً یُرَی ظاهرُها من باطِنُها وباطنُها مِن ظاهرِها أعَدَّها الله لمَنْ أطْعَمَ الطعامَ وأدامَ الصیامَ وصلَّی باللیلِ والناس نیامّ**[22] (همانا در بهشت مکانی وجود دارد که بیرون آن از داخل آن، و داخل آن از بیرون دیده می شود که خداوند آن را برای کسی که طعام می دهد و بر روزه گرفتن استمرار دارد و نماز شب می خواند در حالیکه مردم در خواب هستند، آماده کرده است.)
8. در بهشت درخت بسیار بزرگی وجود دارد
در صحیحین از انس _ رضی الله عنه _ به صورت مرفوع روایت است که:**إِنَّ فِی الْجَنَّةِ لَشَجَرَةً یَسِیرُ الرَّاکِبُ الْجَوَادَ الْمُضَمَّرَ السَّرِیعَ فِی ظِلِّهَا مِائَةَ عَامٍ لَا یَقْطَعُهَا** (همانا در بهشت درختی وجود دارد که شخص سوار بر اسب تیز رو تربیت شده صد سال می رود و آن را تمام نمی کند.)
از ابوسعید خدری _ رضی الله عنه _ روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**طُوبَی شَجَرَةٌ فِی الْجَنَّةِ مَسِیرَةُ مِائَةِ عَامٍ ثِیَابُ أَهْلِ الْجَنَّةِ تَخْرُجُ مِنْ أَکْمَامِها**[23] (طوبی درختی در بهشت است که مسیر آن صد سال است لباس اهل بهشت از غلاف آن خارج می شود.)
9. خانه های بهشت از طلا و نقره ساخته شده اند.
از ابوهریره _ رضی الله عنه _ به صورت مرفوع روایت است که:**الْجَنَّةِ بِنَاؤُهَا لَبِنَةُ ذَهَبٍ وَلَبِنَةُ فِضَّةٍ وَمِلَاطُهَا الْمِسْکُ الْأَذْفَرُ وَحَصْبَاؤُهَا اللُّؤْلُؤُ وَالْیَاقُوتُ وَتُرَابُهَا الزَّعْفَرَانُ مَنْ یَدْخُلُهَا یَنْعَمُ وَلَا یَبْأَسُ وَیَخْلُدُ وَلَا یَمُوتُ لَا تَبْلَی ثِیَابُهُ وَلَا یَفْنَی شَبَابُهُ**[24] (بهشت با آجری از طلا و آجری از نقره بنا شده است و دیوار آن با مسک خوشبویی مخلوط شده است و سنگ فرش آن از یاقوت و مروارید و خاک آن از زعفران می باشد. هرکس داخل آن شود جاودان می ماند و نمی میرد و منعم می گردد و هرگز دچار نارحتی نمی شود و جوانیشان از بین نمی رود.)
10. در بهشت خیمه هایی از لؤلؤ وجود دارد.
در صحیح مسلم از ابوموسی اشعری نقل شده که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**إِنَّ لِلْمُؤْمِنِ فِی الْجَنَّةِ لَخَیْمَةً مِنْ لُؤْلُؤَةٍ وَاحِدَةٍ مُجَوَّفَةٍ طُولُهَا سِتُّونَ مِیلًا لِلْمُؤْمِنِ فِیهَا أَهْلُونَ یَطُوفُ عَلَیْهِمْ الْمُؤْمِنُ فَلَا یَرَی بَعْضُهُمْ بَعْضًا** (برای مؤمن در بهشت خانه ای از دانه مروارید درشت است که طول آن شصت میل می باشد برای مؤمن در آن اهالی هستند که بر او می گردند بعضی از آنها بعضی دیگر را نمی بیند.)
در صحیحین از ابوموسی _ رضی الله عنه _ روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**الْخَیْمَةُ دُرَّةٌ مُجَوَّفَةٌ طُولُهَا فِی السَّمَاءِ سِتُّونَ مِیلًا فِی کُلِّ زَاوِیَةٍ مِنْهَا لِلْمُؤْمِنِ أَهْلٌ لَا یَرَاهُمْ الْآخَرُونَ** (در بهشت خیمه ای از لؤلؤ میان تهی که درازای آن از هر طرف شصت میل است و در هر زاویه این خیمه برای مؤمن اهلی وجود دارد که دیگران آنها را نمی بینند.)
11. در بهشت زوجهایی هستند که قابل وصف نمی باشند.
از ابن عمر روایت است که پیامبر _صلی الله علیه و سلم _ فرمودند:**إن أزواج أهل الجنة لیغنین أزواجهن بأحسن أصوات ما سمعها أحد قط إن مما یغنین: نحن الخیرات الحسان أزواج قوم کرام، ینظرن بقرة أعیان، وإن مما یغنین به: نحن الخالدات فلا یمتنه نحن الآمنات فلا یخفنه نحن المقیمات فلا یظعنه**[25] (همانا ازواج اهل بهشت برای زوجهایشان با زیباترین صداها آواز می خوانند که هیچکس آن را نشنیده است. از جمله سرودهایشان این است که می گویند:ما بهترین خوب رویانیم، همسر نیکمردانیم. با نور هر دو دیده به آنها نگاه می کنند و باز در ادامه می گویند: ما فنا ناپذیرانی هستیم که نمی میریم، ما امین دارانی هستیم که امانتشان مخفی نیست. ما اقامت کنندگانی هستیم که هرگز سفر نمی کنند. )
برادران و خواهران عزیزم…
بهشت درجاتی دارد که بر حسب عملی که شخص انجام دهند فرق می کند.
از ابوهریره _ رضی الله عنه _ به صورت مرفوع روایت است که: **إِنَّ فِی الْجَنَّةِ مِائَةَ دَرَجَةٍ أَعَدَّهَا اللَّهُ لِلْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِهِ کُلُّ دَرَجَتَیْنِ مَا بَیْنَهُمَا کَمَا بَیْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ فَإِذَا سَأَلْتُمُ اللَّهَ فَسَلُوهُ الْفِرْدَوْسَ فَإِنَّهُ أَوْسَطُ الْجَنَّةِ وَأَعْلَی الْجَنَّةِ وَفَوْقَهُ عَرْشُ الرَّحْمَنِ وَمِنْهُ تَفَجَّرُ أَنْهَارُ**[26] (بهشت صد درجه دارد که خداوند آن را برای مجاهدین در راهش آماده کرده است. بین هر دو درجه به اندازه بین آسمان و زمین فاصله وجود دارد. هرگاه شما آن از خداوند خواستید فردوس را از او بخواهید که آن بهترین جای بهشت است و بالاترین آن است و بالای آن عرش رحمان قرار دارد و از فردوس رودهایی جاری می شوند.)
از معاذ بن جبل _ رضی الله عنه _ روایت است که رسول الله _صلی الله علیه و سلم_ فرمودند:**ذَرْ النَّاسَ یَا مُعَاذُ فِی الْجَنَّةِ مِائَةُ دَرَجَةٍ مَا بَیْنَ کُلِّ دَرَجَتَیْنِ مِائَةُ سَنَةٍ وَالْفِرْدَوْسُ أَعْلَی الْجَنَّةِ وَأَوْسَطُهَا وَمِنْهَا تَفَجَّرُ أَنْهَارُ الْجَنَّةِ فَإِذَا سَأَلْتُمْ اللَّهَ فَاسْأَلُوهُ الْفِرْدَوْسَ**[27] (ای معاذ مردم در بهشت در صد درجه پراکنده می شوند که فاصله بین هر دو درجه صد سال است و فردوس اعلی ترین و بهترین قسمت بهشت می باشد و از آن رودهای بهشت جاری می گردد اگر از خداوند آن را خواستید فردوس را از او بخواهید.)
و بعد:
آیا هنگامی که شما جایگاه آن را دانستید از تلاش و کوشش برای دست یابی به آن دست می کشید یا از حیات فانی دنیا متأثر می گردید یا در لغزشهای هلاک کننده می افتید؟
این بهشت است پس کجایند کسانی که برای آن سعی و تلاش کنند؟
این بهشت است پس کجایند کسانی که آرزوی آن را می نمایند و به سوی آن اشتیاق دارند؟
پس اگر بر شما بلاء و سختی سایه افکند و به سرعت بر زندگیتان اثر بگذارد آیا می دانید سرنوشت شما به کجا خواهد انجامید؟
آیا در باره جهنم چیزی می دانید؟
و صلی الله علی نبینا محمد و علی آله و صحبه و سلم
تألیف: خالد قحطانی
مترجم: عبدالسلام
[1] رواه ابن ماجه
[2] صحیح مسلم
[3] وفی روایة للترمذی وصححها الألبانی
[4] رواه مسلم
[5] أخرج الإمام أحمد والترمذی وصححه الألبانی
[6] أخرج الترمذی وصححه الألبانی
[7] صححه الألبانی
[8] ق30
[9] حجر 44
[10] أخرج الإمام أحمد والترمذی فی جامعه وغیرهما وصححه الألبانی
[11] أخرج الترمذی
[12] فی مستدرک الحاکم وحسنه الألبانی
[13] أخرج الطبرانی
[14] فی معجم الطبرانی وصححه الألبانی
[15] صحیح بخاری
[16] رواه مسلم وأخرج الإمام أحمد فی المسند وابن ماجه فی سننه وابن خزیمه وابن حبان فی صحیحیهما
[17] أخرج ابن سعد وصححه الألبانی
[18] أخرج أبو الشیخ فی العظمة وصححه الألبانی
[19] أخرج الإمام أحمد والترمذی وصححه الألبانی
[20] رواه بخاری
[21] وأخرج الشیرازی فی الألقاب وصححه الألبانی
[22] خرج الإمام أحمد وابن حبان فی صحیحه وحسنه الألبانی
[23] فی المسند وصحیح ابن حبان وحسنه الألبانی
[24] أخرج الإمام أحمد والترمذی وصححه الألبانی
[25] أخرج الطبرانی فی الأوسط وصححه الألبانی
[26] رواه بخاری
[27] أخرج الإمام أحمد فی مسنده و الترمذی فی جامعه وصححه الألبانی
[28] یونس 62- 63
[29] بقره 98
[30] رواه ابن ماجه
[31] انسان 1
[32] رحمن 26- 27
[33] آل عمران 185
منبع: سایت نوار اسلام