آیا مادر می تواند مبلغ بالایی از اموالش را برای یکی از پسرانش که می خواهد ازدواج کند بدهد؟ موضوع: تربیت فرزندان تاریخ انتشار: 2013-10-17 | بازدید: 1499

پدرمان فوت کرد و یک خانه برای ما بجا گذاشتند، شش برادر و مادرمان، خانه را فروختیم و بر طبق شرع آنرا تقسیم کردیم، حال مادرم قصد دارد درصد زیادی از سهم خود را به من بدهد تا با آن ازدواج کنم، چون پدرم در زمان حیاتش سایر برادران را در امر ازدواج کمک کردند، همچنین مادر می خواهد به برادر کوچکترم پولی بدهد چون او ازدواج نکرده است، آیا اینکه مادر به من و برادرم پول می دهد و به بقیه چیزی نمی دهد گناهکار می شود؟

الحمدلله،

بر والدین واجب است در هدیه دادن مابین فرزندان خود عدالت را برقرار کنند، جایز نیست تنها به یکی از فرزندان هدیه داد اما به بقیه داده نشود، چه دختر باشند یا پسر، زیرا نعمان بن بشیر رضی الله عنهما روایت می کند : «أَعْطَانِی أَبِی عَطِیَّةً، فَقَالَتْ عَمْرَةُ بِنْتُ رَوَاحَةَ: لا أَرْضَی حَتَّی تُشْهِدَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم، فَأَتَی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم فَقَالَ: إِنِّی أَعْطَیْتُ ابْنِی مِنْ عَمْرَةَ بِنْتِ رَوَاحَةَ عَطِیَّةً، فَأَمَرَتْنِی أَنْ أُشْهِدَکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: «أَعْطَیْتَ سَائِرَ وَلَدِکَ مِثْلَ هَذَا»؟ قَالَ: لا قَالَ: «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْدِلُوا بَیْنَ أَوْلادِکُمْ» قَالَ: فَرَجَعَ فَرَدَّ عَطِیَّتَهُ. بخاری (2587).

یعنی : پدرم چیزی را به من هدیه کرد. عَمره بنت رواحه (مادرم) گفت: تا رسول ‏الله صلی الله علیه وسلم را گواه نگیری، من راضی نخوام شد. پدرم نزد رسول خدا صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: به پسرم که از عَمره بنت رواحه است، چیزی اهدا کرده ام، ولی مادرش می‏گوید که شما را باید گواه بگیرم. رسول ‏الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «آیا سایر فرزندانت را هم، چنین هدیه ای داده‏ای»؟ گفت: خیر. فرمود: «از خدا بترسید و میان فرزندانتان، با عدالت رفتار کنید». نعمان می‏گوید: آنگاه، پدرم برگشت و بخشش خود را پس گرفت.

امام نووی در "شرح مسلم" می گوید : «یعنی بین فرزندان در جنس و مقدار هدیه تساوی را رعایت کند».

و فرقی بین پدر و یا مادر وجود ندارد، همانگونه که پدر مؤظف به رعایت عدالت است، مادر نیز باید در عطاء کردن بین فرزندانش عدالت را رعایت کند، بر مادر حرام است که یک یا چند نفر آنها را تفضیل دهد مگر آنکه همه راضی باشند.

اما باید به یک نکته مهم دقت کرد : بین نفقه و عطاء کردن تفاوت هست؛ تساوی در نفقه مابین فرزندان الزامی نیست بلکه به هرکدام باتوجه به نیاز و احتیاجش داده می شود و این نیاز ممکن است در بین آنها مختلف باشد، مثلا ممکن است فرزند بزرگ چیزی نیاز داشته باشد که کوچکتر بدان محتاج نیست، و یا فرزند پسر محتاج چیزی است که فرزند دختر بدان نیازمند نیست، و یا فرزند متاهل محتاج چیزی است که فرزند مجرد لازمش ندارد، و همینطور فرزند بیمار با فرزند سالم و ..

علامه ابن عثیمین در مورد نفقه فرزندان می گوید : «کیفیت عدالت مابین فرزندان در نفقه اینگونه است که به هرکدام به قدر نیازش داده شود، چه مقدار نفقه او با سایر برادران و خواهرانش شبیه باشد یا خیر، و این مشخص است که نیاز فرزندان به نفقه مختلف است؛ مثلا .. فرزند بالغی که به سن ازدواج رسیده و توانایی ندارد که خودش ازدواج کند، هزینه ازدواج او بعنوان نفقه داده می شود ولی به سایر فرزندان مشابه این نفقه داده نمی شود.

مهم آنست که در مسأله نفقه به هرکدام به میزان نیازش داده می شود، چه دیگر فرزندان مشابه آنرا بگیرند یا خیر» " فتاوی نور علی الدرب" (16/2).

پس میزان نفقه بر اساس مقدار نیاز فرزند است؛ اگر یکی از فرزندان نیاز به ازدواج دارد، پدر می تواند او را در این امر مساعدت کرده و اموالی برایش خرج کند، و اگر برای او هزینه کرد ملزم نیست که به بقیه که نیاز به ازدواج ندارد پولی یا مالی مشابه آن بدهد، چون آنها به آن نیازی ندارند یا فعلا بدان نیاز ندارند.

پس اگر شما قصد ازدواج دارید، و برای آن به پول محتاج هستید، مادر می تواند به اندازه نیاز به شما از اموال خود پول بدهد، و بر او واجب نیست مشابه آنرا به سایرین بدهد، و یا اجازه آنها لزومی ندارد.

و اما برادر کوچکتر شما؛ مادر به او چیزی ندهد تا اینکه او نیز ازدواج می کند و یا به پول نیاز پیدا کند، آنگاه می تواند بقدر نیازش به او بدهد نه بیشتر ..

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).