چگونه با پدر و مادری که فاسق یا مرتد و کافر شده اند، باید تعامل و رفتار نمود؟ موضوع: امر به معروف و نهی از منکر تاریخ انتشار: 2013-07-23 | بازدید: 1767

سخن که میگویم از قلب پر درد و رنج پسری برای پدرش است پدری دارم که شراب میخورد و نماز نمیخواند و در ماه رمضان روزه نمیگیرد و حتی گاه گاه در منزل با دوست هایش در مهمان خانه ما شراب میخورند و در باره هر واقعه بدی که در خانه رخ میدهد زود عصبانی میشود و در حالت عصبانی بودن بعضی وقت ها سخن های کفر آمیز میگوید اگر نعمتی از سوی برایش برسد خوشحال میشود و شکرش را هم بجا نمیکند و اگر مشکلی برایش پیش آید صبر کرده نمیتواند و در خانه کانال های نیمه برهنه را در پیش روی فامیل ما میبیند این را فکر نمیکند این نوع کانال ها چه تاثیر بدی را روی فامیل میگذارد من خودم هر وقت دعا میکنم که خداوند والدین ام را هدایت کند خصوصآ پدرم و بعضی شب ها نماز تهجد می خوانم و دعا میکنم که خدا پدر ام را هدایت کند و او را با ایمان از دنیا ببرد و از شما خواهانم تا مرا رهنمایی کنید که چگونه با چنین پدری رفتار کنم و از شما التماس دعا خیر در حق پدر ام دارم.

الحمدلله،

اگر حکم به ارتداد پدر داده نشود بلکه فردی فاسق و اهل گناه و فجور باشد،  در اینصورت شایسته است که شما از روشی نیکو جهت دعوت دیگران از جمله پدر و مادرتان استفاده نمایید،الله تعالی می فرمایند:

«ادْعُ إِلِی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ»(نحل 125)

یعنی: با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن! پروردگارت، از هر کسی بهتر می‏داند چه کسی از راه او گمراه شده است؛ و او به هدایت‏یافتگان داناتر است.

پس باید در برابر پدر و مادرتان صبور باشید و با نرم خویی و روشی زیبا دعوت نمایید و هرگز اسباب عصبانیت را برایشان فراهم نسازید ولی بیاد داشته باشید که شما باید با پدرت مهربان باشی و به او نیکی کنی و با بهترین سخنان با او حرف بزنید. چنانکه باری تعالی می فرمایند: ( وَقَضَی رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَاناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاهُمَا فَلا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلاً کَرِیماً ) الإسراء/ 23 .( و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکی کنید! هرگاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها، نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!)

امّا فقط در کار خوب اطاعت از او بر تو واجب است، چون پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ  می فرماید:

« إِنَّمَا الطَّاعَةُ فِی الْمَعْرُوفِ»{بخاری 7145 و مسلم 1840{

 فقط در کار خوب باید اطاعت کرد، و می فرماید: « لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِی مَعْصِیَةِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ»« از مخلوق در کاری که معصیت الله است نباید اطاعت کرد.» (احمد 1/131،129،94(

و منظور از کار خوب، امر به اعمال شرعی است و در غیر اینصورت شما نبایستی از آنها اطاعت کنید هرچند که پدر و مادرتان باشد زیرا آنها به اموراتی امر می کنند که مخالف امر الله تعالی است و همیشه امر الله تعالی در ارجحیت است. 

و بطور خلاصه چنین توصیه می شود:

1. صبر در برابر او
2.  نیکی و احسان کردن در حق او و عدم برخورد با او بمانند رفتار زشتش
3. دور نمودن تمامی اسباب و وسائلی که موجب ناراحتی و یا عصبانیت و یا گناه او می شود
4. حریص بودن بر هدایت وی از طریق نصیحت و وعظ وسائل سماعی همچون نوار صوتی علما یا اهدای کتاب و ...
5. دعای هدایت برای او.

و در نهایت نتیجه کار و تلاش خود را به الله تعالی واگذار کن چرا که هدایت فقط در دست الله تعالی است:« إِنَّکَ لَا تَهْدِی مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَکِنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَن یَشَاءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ»(قصص 56)

یعنی: تو نمی‏توانی کسی را که دوست داری هدایت کنی؛ ولی خداوند هر کس را بخواهد هدایت می‏کند؛ و او به هدایت یافتگان آگاهتر است!

اما چنانکه پدر و مادر براثر کفر گویی از اسلام خارج شده باشند مثلا منکر فرض بودن نماز برخود یا دیگران باشند یا حرام خدا را حلال بدانند یا به نوعی مرتکب کفر اکبر شوند، در اینصورت او مرتد است و باید بدانید که مرتد در اسلام هیچ قدر و منزلتی ندارد مگر اینکه توبه نماید و به اسلام بازگردد.

" و باید دانست که با ارتداد یکی از والدین تمامی حقوقی که آنها از احسان و نیکی بر شما دارند ساقط می شود و مرتد شرعا حرمتی ندارد و لذا حق صله رحم و نیکی نیز بر شما ندارد بلکه باید از او دوری جست و( اگر منزل شما با والدین جداست)  قطع ارتباط نمود مگر اینکه قصد دعوت او به دین یا نصیحت آنها را داشته باشید.

 اما با این وجود بایستی که بر هدایت آنها حریص بود و بطور کلی موارد زیر توصیه می گردد:

1- باید قبل از هرچیز از اعتقادات آنها برائت جست.

2- شفقت داشتن برای رساندن حقیقت به او

3- امتحان کردن راههای مختلف دعوت و بیان حق، مثلا اهدا کردن برخی از نوارهای صوتی یا کتب که در رد افکار او آماده شده اند.

4- سعی شود تا فرد مرتد در خانواده بر سایر افراد دیگر تاثیر نگذارد تا دایره کفر و ارتداد وسیع تر نشود.

5- با اخلاقی نیکو و پسندیده سعی کنید تا از اخلاق و عقیده خود در برابر او دفاع کنید.( نه با گفتار بدون عمل)

6- از هدایت او نا امید نشوید و در دعوتش براه حق تداوم داشته باشید و راههای مستقیم یا غیر مستقیم را برای دعوت او امتحان نمایید.

7- در دعا کردن برای او تداوم داشته باشید و در اوقاتی که در آنها دعا مستجاب است مانند یک سوم آخر شب و یا در هنگام سجده نماز برایش دعا کنید.

و درنهایت توصیه می کنیم که بر نصیحت و پند او تلاش بسیاری نمایید و او را به حقوقی که الله تعالی بر او دارد متذکر شوید و واجب بودن نماز و حرام بودن مشروبات را به او تذکر دهید و عاقبت مخالفت با امر و نهی خداوند را برایش بازگو نمایید. ضمن اینکه دعوت خود را با پند و وعظ حسنه آراسته کن و از الله تعالی خواستاریم که پدرتان را هدایت دهد و فرصت توبه را پیدا کند چرا که الله تعالی توبه پذیر است."(سایت اسلام سوال جواب)

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com