آیا دعا کردن با الفاظ و صیغه هایی که در احادیث ضعیف ذکر شده اند جایز است؟ موضوع: حدیث نبوی تاریخ انتشار: 2013-08-03 | بازدید: 1836

هرگاه دعایی در یک حدیث ضعیف یا موضوع وارد شده باشد و الفاظ آن هیچ محذور شرعی نداشته باشد، آیا جایز است که بوسیله آن الفاظ دعا خواند، البته نه از باب تعبد بوسیله آن، بلکه از باب استفاده از صیغه آن؟

الحمدلله،

نخست لازم به ذکر است که دو نوع دعاء وجود دارد :

نوع اول : دعایی که مقید به زمان یا مکان یا عبادتی یا عددی یا فضیلتی است؛ مانند دعای استفتاح نماز، و دعای وارد شدن به توالت، و ادعیه ای که در وقت خواب خوانده می شوند، و یا دعای داخل شدن به مسجد و امثال این قبیل دعاها..

در این نوع دعاها جایز نیست که اقدام به نوآوری و یا تغییر در آنها شود، و همانگونه که در نصوص ذکر شده اند باید مطابق با الفاظ و مفاد و قیود آن خوانده شوند، و متابعت از پیامبر صلی الله علیه وسلم در آن ادعیه و اذکار الزامی است، و جایز نیست که الفاظ و دعای دیگری را با آنها جایگزین یا ترکیب نمود، و برای مقبول شدن آن نزد الله متعال داشتن اخلاص در آنها شرط لازمست.

شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید : «بکاربردن اوراد و ذکر غیرشرعی مورد نهی است، با وجود آنکه در ادعیه و اذکار شرعی نهایت مطالب صحیحه و مقاصد علیه نهفته است، و کسی حاضر نیست از آنها عدول کند و به اذکار ابداعی و پدید آمده روی آورد مگر فرد جاهل یا افراط کننده یا متجاوز». "مجموع الفتاوی" (22/511) .

آنچه در این نوع ادعیه و اذکار لازمست؛ التزام به اوراد و اذکاری است که در احادیث صحیحه از پیامبر صلی الله علیه وسلم وارد شده است، برای همین اهل علم برای جمع آوری اینگونه احادیث و نشر آن بین مردم اهتمام خاصی داشته اند تا آنها را از بکارگرفتن ادعیه و ذکرهای ابداعی بی نیاز گرداند.

امام طبرانی رحمه الله در مقدمه کتابش با عنوان "الدعاء" (22) چنین نوشته : «این کتاب که تالیف کرده ام، جامع ادعیه رسول خدا صلی الله علیه وسلم است، من دیدم که بسیاری از مردم به دعاهای سجع (قافیه دار) روی آورده اند و به دعاهایی که بر عدد ایام وضع شده اند که توسط کاغذنویسان نوشته شده اند، که از رسول خدا ض و یا یکی از صحابه و یا یکی از تابعین به احسان  روایت نشده اند، با وجود آنکه از رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت شده که ایشان سجع (قافیه) در دعا و تجاوز در آنرا ناپسند و مکروه دانسته اند، لذا این کتاب را با اسانید ماثر از رسول الله صلی الله علیه وسلم تالیف کردم».

نوع دوم : دعای مطلق است، یعنی دعایی که انسان آنرا در احوال و اوقاتی که دعای خاصی از شرع برای آن احوال و اوقات وارد نشده، می خواند، مانند دعا کردن در یک سوم آخر شب، یا دعا کردن بعد از نماز عصر، یا دعا کردن در بین دو خطبه جمعه و یا در سجده نماز و غیره..

این نوع، جزو دعای معینی که شرع آنرا مقید کرده باشد نیست، بلکه دعاگو می تواند برای خود و یا دیگران از الله متعال طلب کند، و ایرادی ندارد از صیغه های و الفاظی که صالحین با آن دعا می کنند استفاده شود، و یا استفاده از صیغه هایی که در بعضی از احادیث ضعیف وارد شده است، بشرطیکه امر منکری در صیغه و الفاظ آن نباشد، و شخص دعاگو معتقد نباشد که خواندن آن الفاظ فضیلت معینی دارد، و همچنین آنرا عادت خود نکند؛ اگر گهگاهی با آن الفاظ دعایی خواند اشکالی در آن نیست، اما اگر بدان التزام و مداومت داشته باشد مانند آنست که مرتبه استحباب و سنت بودن را به آن صیغه داده باشد که صحیح نیست.

مصدر : سایت (الإسلام سؤال وجواب).