حکم اقتداء به اقوال و افعال پیامبر صلی الله علیه وسلم قبل از بعثت ایشان موضوع: سیره نبوی تاریخ انتشار: 2013-08-03 | بازدید: 1893

آیا فعل و قول رسول صلی الله علیه وسلم قبل از بعث ایشان بعنوان سنت معتبر است؟ مثلا ازدواج ایشان با خدیجه رضی الله عنها؟ (یعنی مثلا ازدواج در سن 25 سالگی سنت باشد؟).

الحمدلله،

اصل در افعال پیامبر صلی الله علیه وسلم قبل از بعثت ایشان آنست که آن افعال خارج از سنت تشریعی است، و ما ملزم به پیروی و اقتداء به ایشان در آن افعال نیستیم، مگر آن افعالی که بعد از بعثت بر وجه شرع و دین از ایشان صادر شده باشد، که یا بر وجه وجوب است یا استحباب، مانند : وفاء به وعده، کمک و یاری مظلوم، اکرام مهمان، و همکاری بر اموراتی که بر حق هستند، و امثال اینها.. که اقتداء به ایشان در این امورات بر ما لازم است، البته نه به این خاطر که پیامبر صلی الله علیه وسلم این افعال را قبل از نبوت هم انجام می دادند، بلکه چون این امورات بعد از نبوت پیامبر صلی الله علیه وسلم از ایشان صادر شده پس برای ما دین و شریعت است. بر این اساس ممکن است افعالی از پیامبر صلی الله علیه وسلم یافت شوند که مربوط به قبل از بعثت باشند و ما ملزم به پیروی از آن نباشیم؛ که یا به آن دلیل است که آن افعال – بعد از بعثت - در حق ما تشریع نشده، و یا چیزهایی بعد از بعثت نازل شده که آن افعال را نسخ کرده و یا در تعارض با آنست.

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می گوید : « و اموری که قبل از نبوت روی داده – مانند فعل پیامبر بعد از نبوت - بعنوان تشریع اخذ نمی شود، زیرا مسلمانان اجماع دارند آنچه که بر بندگان فرض شده از قبیل ایمان به پیامبر صلی الله علیه وسلم و عمل به آنچه آورده است، تنها مربوط به آن چیزهای است که بعد از نبوت باشد.

و برای همین در نزد مسلمانان : هرکس نماز جمعه و جماعت را ترک کند، و در غارها و کوه ها خلوت گزیند - که آنجا نه جمعه ای هست و نه جماعتی – و گمان کند که به پیامبر صلی الله علیه وسلم اقتداء کرده یعنی به زمانی که ایشان قبل از نبوت در غار حراء از عبادت بت ها کناره می گرفتند، و آنچه را که الله و رسولش امر کردند ترک کند از قبیل عبادات شرعی، و به آنچه که پیامبر صلی الله علیه وسلم قبل از نبوت انجام می دادند اقتداء کند، او مرتکب اشتباه شده است، زیرا بعد از آنکه الله متعال پیامبر صلی الله علیه وسلم را بوسیله نبوت تکریم نمودند، ایشان بر آنچه که قبلا انجام می دادند نماندند، مثل خلوت گزیدن در غار حراء و مثل آن..

و هیچیک از اصحاب بعد از وفات ایشان به غار حراء نرفتند (که در آنجا خلوت گزیند)، و از جمعه و جماعت تخلف نکردند، و هیچیک از آنها خلوت چهل روزه را انجام نداده اند، چنانکه بعضی از متاخرین انجام می دهند، بلکه آنها الله متعال را با عبادات شرعی که پیامبر صلی الله علیه وسلم برای آنها تشریع کرده بود، عبادت می کردند». مجموع الفتاوی (18 / 10) .

نکته : از آنجائیکه تعریف "سنت" در نزد محدثین و علمای حدیث متفاوت است، و آنان سنت را به : آنچه از پیامبر صلی الله علیه وسلم در هر زمانی وارد شده باشد، تعریف می کنند، بر مبنای این تعریف؛ افعال و اقوال پیامبر صلی الله علیه وسلم قبل از نبوت هم داخل در معنای سنت می شود، بر همین اساس آنها آن افعال را نیز در کتب خود داخل کرده اند.

نگاه کنید به : "أفعال الرسول صلی الله علیه وسلم ودلالتها علی الأحکام"، دکتر محمد العروسی (149).

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت

IslamPP.Com