عبادت غائب و فراموش شده تاریخ انتشار: 2018-07-15 | بازدید: 10111

عبادت غائب و فراموش شده

الله  متعال قبل از فرارسیدن روز قیامت، رسول الله صلی الله علیه  وسلم را همراه با مفاهیم هدایت ودین  حق بعنوان  مژده رسان- موحدان و صالحان- و هشداردهنده'مشرکان و گناهکاران- فرستاد تا  بدینوسیله مردم  را از تاریکی  ها بسوی  نور سوق  دهد؛ الله  متعال می  فرماید: (-الله- پیامبری-برای  شما  فرستاده  است- که  آیات  روشن  الهی  را بر  شما  تلاوت  می کند کسانی  را که  ایمان  دارند  و کارهای  شایسته  انجام  می  دهند  را از تاریکی  ها  بسوی نور  سوق دهد و آنکه  ایمان  بیاورد  و کارهای  شایسته  انجام  دهد  الله  او  را داخل باغ  هایی از بهشت  میکند که  رودهایی  از زیر- درختانش- جاری  است  و آنها  برای  همیشه  در آنجا  خواهند  ماند  و الله  رزق  و  روزی  شان  را بهتر  و  نیکو  می گرداند)[1] .
جای شگفتی  نیست  که یکی از  مهمترین  رسالت  های  رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم-بعد  از توحید- اصلاح  اخلاق  و به  کمال  رساندن  فضیلت  های  اخلاقی  باشد؛ امام  أحمد  رحمه  الله  در مسند  خود از ابوهریره  رضی  الله  عنه  روایت  میکند، رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم  فرمود: (إنما  بعثت  لأتمم  صالح  الأخلاق)[2] یعنی: (من جهت  به  کمال  رساندن  اخلاق  خوب  و پسندیده  برانگیخته  شده  ام) و در روایتی  نزد  حاکم وارد  شده  است: (إنما  بعثت  لأتمم  مکارم  الأخلاق)[3] یعنی: (من جهت  به  کمال  رساندن  فضیلت  های  اخلاقی  برانگیخته  شده ام).
همانطور  که  مشاهده  می کنید  اصلاح  اخلاق  جامعه  از برجسته  ترین  رسالت  های  دعوت رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم  بود  و هر فردی  که  با دعوت  ایشان  آشنائی  دارد به این  مطلب واقف  است  و می داند  که  دعوت  به  اخلاق  خوب  و پسندیده  از بزرگ  ترین  عناوین  دعوت  اسلامی  بوده  است؛ امام  بخاری  رحمه  الله  در صحیح  خود  روایت  میکند: (ابوذر  رضی  الله  عنه  قبل  از  آنکه  مسلمان بشود  برادرش  را- به مکه  می فرستد- تا از  رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم و مبانی  دعوت ایشان برای  او خبر  بیاورد؛ و هنگامی  که  برگشت  گفت: (او را دیدم  که-مردم را- به فضائل  اخلاقی  دعوت  می کرد)[4] .
إسلام  با اعتقادات  و احکام  کامل  و زیبای  خود  آمده  است  تا انسان  را با قدم  های  وسیع  و پرش  های  طولانی  از پستی  ها  و رذائل  به  بلندی  ها و فضائل منتقل  کند لذا تلاش  برای کسب فضیلت  های  اخلاقی جزء  نوافل  و مستحبات  نیست  بلکه  اصل  و اصول  عبادت  ها  است  و جایگاه بسیار  والایی  در مسیر  سیر  بسوی  الله  تعالی دارد؛ امام بخاری و امام مسلم از حدیث  عبدالله  بن  عمرو  رضی  الله  عنهما  روایت  می کنند  که  رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم  فرمود: ( إن  من خیارکم  أحاسنکم  أخلاقا)[5] یعنی: (بهترین  شما  خوش  اخلاق  ترین  تان  است). بنابراین  به  اندازه برخورداری از اخلاق  خوب  از دینداری  صحیح  برخوردار خواهی شد زیرا اخلاق  در همه  جوانب  دین  نقش  دارد  و هرفردی  که  اخلاق خوبش از تو بیشتر باشد  دینداری  اش  از تو بیشتر  و بهتر  است؛ و گواه این سخن حدیثی است که  امام  احمد  رحمه  الله  از ابوهریره  رضی  الله  عنه  روایت  کرده  است که  رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم  فرمود: (أکمل  المومنین  إیمانا  أحسنهم  خلقا) یعنی: (با ایمان  ترین مؤمنان  خوش  اخلاق  ترین  آنها  است) و فضیل  بن  عیاض  رحمه  الله  می گوید: (من ساء  خلقه  ساء  دینه) یعنی: (هر فردی  که  اخلاقش  بد  باشد  دینداری  اش  نیز  بد  است).
بنابراین  دین  انسان بدون  اخلاق  خوب  ناقص  است  و دینش  کامل  نخواهد  شد  مگر  آنکه  اخلاقش  را خوب  کند، با مردم  تعامل  پسندیده  داشته  باشد،به  آنها  خیر  برساند، آزارشان  ندهد  و در رساندن  خیر  و نیکی  به  آنها  شتاب  کند.
احادیث  بسیاری  از  رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم  در خصوص  ارتباط  اخلاق  خوب  با کمال دینداری  صحیح  وارد  شده  است که  از جمله  می توان  به  حدیثی  که  امام  احمد از ابوهریره  رضی  الله  عنه  روایت  کرده  اشاره  کنیم  که  رسول  الله  صلی  الله  علیه  وسلم  فرمود: (من لایشکر  الناس  لایشکر الله)[6] یعنی: (فردی  که  از-زحمات مردم - قدردانی  نکند  از نعمت  های  الله  هم  قدردانی  نمی کند) مفهوم  حدیث  چنین  است  که: فردی  که  عادت  به  ناسپاسی  در برابر کارهای خوب و زحمات  مردم  دارد و از آنها  تشکر  نمی کند  همین  عادت  در آینده  تبدیل  به  ناسپاسی  کردن  در مقابل  نعمت  های  الله  خواهد  شد  از این رو  جای  شگفتی  نیست  که  انسان  مومن  با اخلاق  خوبش  به  مرتبه  روزه  دار  روز  و نمازگزار  شب  می رسد  همانطور  در حدیث  ام  المؤمنین  عائشه  رضی  الله  عنها  وارد  شده  است.
شاعر  می گوید:
و لو أنی  خیرت  کل  فضیلة.      ما اخترت  غیر  مکارم  الاخلاق
یعنی: اگر  من در انتخاب  همه  فضیلت  ها  آزاد  باشم  جز  فضیلت  های  اخلاقی ( خوش  اخلاق  بودن) را انتخاب  نمی کنم.
زیبایی  فضیلت  های  اخلاقی  و قدر  و منزلت  آن  تنها  در شمردن آنها و ستودن خوش اخلاقان  خلاصه  نمی شود  بلکه  زیبایی  حقیقی  فضیلت  های  اخلاقی  در عمل  به  آن هویدا  می شود و ترجمه  عملی  آن  در زندگی  با خوش  اخلاقی  و ارتباط  خوب  با مردم  محقق  می گردد.
بسیارند  کسانی  که  در باره  خوش  اخلاقی  تبلیغ  می کنند، سخاوت  را دوست  دارند و شیفته  کرم  و  بخشش هستند و  صبر  و شکیبایی و خوشرفتاری  و ملایمت  و تأنی  و شجاعت  و  کمک  رسانی  و خوش  برخوردی با  همسایه و صله  ارحام  و وفای  به  عهد  و راستگویی  و سایر  ویژگی  های  خوش  اخلاقی  را می ستایند  و تعریف  و تمجید  می کنند  اما  تنها  بهره  و نصیب  شان  از این  تبلیغ  فقط  خرسند  شدن  از آن  است؛
امروز بسیار  می شنویم  که  سخاوت  را با زبان  مدح  و تمجید  می کنند  و در عمل، بخل  و خساست  به  خرج  می دهند؛
بخشش و کرم  را با زبان  می ستایند اما  در عمل  ترک  می کنند و همینطور  سایر  فضائل  را تعریف  می  کنند  اما  افعال  شان  هیچ  خبری  از آن  نیست  زیرا  عمل  کردن سخت  است  و همت  می طلبد.
و چه  درست  گفت: "الجود  یفقر  و الإقدام  قتال" یعنی: سخاوت- با وجود اینکه  مایه  نامداری  و شهرت می شود- اما  فقیر  می کند  و روی  آوردن  به  جنگ- با اینکه  مایه آوازه جنگجو  به  شجاعت- می شود  اما  او را می میراند.
بنابراین هر  دستاوردی  هزینه ای  دارد  که  باید  پرداخت  شود  و اصل  در هرچیز  عمل  کردن  به  آن  است  نه  شعار  دادن.
ما خود  و شما  را فرا می خوانیم  تا خوش  اخلاقی را در وجود  خودمان  و اعمال مان  پیاده  کنیم  و نفس  های مان  را بر آراسته  شدن  به  اخلاق  پسندیده پیروز  کنیم  و موانعی  که  در این  مسیر  هستند  را برطرف  کنیم  و لازمه  این  مهم  آن  است  که  رفتارمان  را به دقت بررسی  کنیم  و با دیدی  بینا در رفتار  های  مان  با مردم  تجدید  نظر  نماییم  و این  بررسی  و تجدید  نظر  را پی در پی  انجام  بدهیم  و با حرکتی  پیوسته  فضیلت  های  اخلاقی  را در خود  و اطرافیان  مان  احیاء  بکنیم.
وإن  هو لم  یحمل  علی  النفس  ضیمها           فلیس  الی  حسن  الثناء  سبیل
یعنی: اگر انسان  بر  ظلم  و شرارت  نفس  خود  غلبه  نکند  پس منتظر ذکر خیر  از سوی  هیچکس  نباشد.
ما در زندگی  روزمره  خود  موارد  ناخوشایندی از بداخلاقی  ها و رفتارهای  ناپسند  از  خود و اطرافیان مان  شاهد می شویم  و من معتقدم  بیشتر  این  تخلفات  اخلاقی  به  دلیل  عدم  آگاهی  از فضیلت  های  اخلاقی  نیست  بلکه  به  دلیل  سستی  و کوتاهی کردن  در قبال  عمل  کردن به فضیلت  ها  و شکست خوردن در مقابل نفس  و عدم تحمیل  از فضیلت  های  مذکور بر  آن  است.
پرودگارا رشد  و هدایت مان  را به  ما الهام  کن  و ما را از گزند  نفس  های  مان  مصون  بدار.

شیخ  دکتر/ خالد  بن عبدالله  المصلح

منبع: وب سایت شیخ خالد  بن عبدالله  المصلح.