یکی از بستگان دوستم فوت کرد، بعد از مدت زمان کمی باز یکی دیگر از بستگانش فوت نمود، روزی وقتی که با دوستم درباره این دو متوفی سخن می گفتیم بدون منظور و قصدی ولی به حالت مزاح گفتم : ظاهرا کینه ای بین ملک الموت و خانواده شما درکار بوده!

آیا این سخن کفر است؟ چون این را در مورد یکی از ملائکه خداوند گفتم، حال چکار کنم؟

 

الحمدلله،

بر مسلمان واجب است که زبانش را حفظ کند، و چیزی نگوید که موجب غضب الهی گردد، چه بسا آدمی سخنی بر زبان جاری کند و چنین بپندارد که سخنش چیزی نبوده حال آنکه موجب عقاب و عذاب او بشود.

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : « إِنَّ الْعَبْدَ لَیَتَکَلَّمُ بِالْکَلِمَةِ مَا یَتَبَیَّنُ فِیهَا، یَزِلُّ بِهَا فِی النَّارِ أَبْعَدَ مِمَّا بَیْنَ الْمَشْرِقِ» بخاری (6477) ومسلم (2988).

یعنی : « گاهی بنده خدا حرفی می‌زند که درباره آن فکر و دقّت نمی‌کند، ولی این حرف باعث می‌شود به دوزخ بلغزد (و به قدری در آتش فرو می‌رود) که از فاصله‌ی مشرق و مغرب بیشتر است».

و در روایت ترمذی آمده که فرمود : « إِنَّ الرَّجُلَ لَیَتَکَلَّمُ بِالکَلِمَةِ لاَ یَرَی بِهَا بَأْسًا یَهْوِی بِهَا سَبْعِینَ خَرِیفًا فِی النَّارِ» ترمذی (2314).

یعنی : «گاهی انسان سخنی بر زبان جاری می کند که از نظر او مهم نیست اما (نمی داند که با) گفتن آن به اندازه هفتاد سال به جهنم فرو می رود».

و بلال مزنی رضی الله عنه روایت کرده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : « وَإِنَّ أَحَدَکُمْ لَیَتَکَلَّمُ بِالکَلِمَةِ مِنْ سَخَطِ اللهِ مَا یَظُنُّ أَنْ تَبْلُغَ مَا بَلَغَتْ، فَیَکْتُبُ اللَّهُ عَلَیْهِ بِهَا سَخَطَهُ إِلَی یَوْمِ یَلْقَاهُ» ترمذی (2319) وصححه الألبانی فی صحیح الترمذی .

یعنی : « ممکن است کسی از شما سخنی مورد غضب خداوند بگوید و گمان نکند که بدی وعذاب آن سخن، به آن درجه برسد که رسیده است و به علت آن، خداوند غضبش را تا روز لقاء الله برای او می‌نویسد».

و پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ فَلیقُلْ خَیْراً، أوْ لیَصْمُتْ» متفقٌ علیه.

یعنی : «هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، یا سخن نیک بگوید، یا ساکت باشد».

و باید بدانیم که ایمان به ملائکه و تکریم و تقدیر آنها جزو ارکان ششگانه ایمان است، و ملک المت (اجرائیل یا فرشته مرگ) جز به امر خداوند تصرف نمی کند، چنانکه می فرماید : « وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَیُرْسِلُ عَلَیْکُمْ حَفَظَةً حَتَّی إِذَا جَاءَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لَا یُفَرِّطُونَ» (انعام 61).

یعنی : « او بر بندگان خود تسلّط کامل دارد؛ و مراقبانی بر شما می‏گمارد؛ تا زمانی که یکی از شما را مرگ فرا رسد؛ (در این موقع) فرستادگان ما جان او را می‏گیرند؛ و آنها (در نگاهداری حساب عمر و اعمال بندگان) کوتاهی نمی‏کنند».

آنها از جانب خداوند عزوجل ماموریت دارند تا آنچه را حکم کرده اجراء کنند، و مرگ آدمیان ناشی از بغض و کینه و یا انتقام نیست، خدای متعال می فرماید : « قُلْ یَتَوَفَّاکُمْ مَلَکُ الْمَوْتِ الَّذِی وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلَی رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ» (سجده 11).

یعنی : « بگو: فرشته مرگ که بر شما مأمور شده، (روح) شما را می‏گیرد؛ سپس شما را بسوی پروردگارتان بازمی‏گردانند».

اهل علم بیان کردند که شوخی و استهزاء به ملائکه یا یکی از آنان کفر است، و موجب خروج از اسلام و ارتداد خواهد شد، و به این فرموده باری تعالی استناد کردند که می فرماید : «وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّمَا کُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ قُلْ أَبِاللَّهِ وَآَیَاتِهِ وَرَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ * لَا تَعْتَذِرُوا قَدْ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمَانِکُمْ إِنْ نَعْفُ عَنْ طَائِفَةٍ مِنْکُمْ نُعَذِّبْ طَائِفَةً بِأَنَّهُمْ کَانُوا مُجْرِمِینَ» (توبه 65-66).

یعنی : « و اگر از آنها بپرسی (چرا این اعمال خلاف را انجام دادید؟!)، می‏گویند : «ما بازی و شوخی می‏کردیم!» بگو :« آیا خدا و آیات او و پیامبرش را مسخره می‏کردید؟!» (بگو: ) عذر خواهی نکنید (که بیهوده است؛ چرا که) شما پس از ایمان آوردن، کافر شدید! اگر گروهی از شما را (بخاطر توبه) مورد عفو قرار دهیم، گروه دیگری را عذاب خواهیم کرد؛ زیرا مجرم بودند».

امام ابن حزم می فرماید : «از طریق نص ثابت است که هرکس خداوند متعال یا یکی از ملائکه یا یکی از انبیاء علیهم السلام یا آیه ای از قرآن و یا فریضه ای از فرائض دینی را به استهزاء و شوخی بگیرد، چنانکه حجت بر او تمام شده باشد او دیگر کافر است، چرا که اینها همه آیات الهی هستند» "الفصل فی الملل والأهواء والنحل" (3/142) .

و باز فرمودند : «هرکسی خدا را دشنام دهد یا مورد استهزاء قرار دهد، و یا ملائکه ای را دشنام دهد یا مورد استهزاء قرار دهد، یا پیامبری را دشنام دهد یا مورد استهزاء قرار دهد، یا آیه ای از آیات خداوند را دشنام دهد یا مورد استهزاء قرار دهد، او با این عملش کافر و مرتد گشته و حکم مرتد دارد، و شرائع الهی و قرآن همه از آیات الهی هستند» "المحلی" (11/413) .

و ابن نجیم حنفی می گوید : «با ایراد گرفتن از یکی از ملائکه یا سبک شمردن آن کافر می گردد» "البحر الرائق" (5/131) .

حتی بعضی از علماء متذکر شدند که انسان با هرگونه سخنی که احساس استهزاء و سخرگی از آن رود کافر می شود، چنانچه ابن نجیم گفته : «اگر کسی به دیگری بگوید : دید من به تو مثل دید ملک الموت است، بعضی (از اهل علم) بر خلاف اکثریت گفتند : کافر می شود».

و اما سخنی که شما – سوال کننده – بر زبان جاری کردید، دربردارنده استهزاء به ملک الموت نیز هست، بنابراین بایستی از آن توبه و استغفار کنید، و از الله درخواست عفو عافیت نمائید، و عزم خود را جزم کنید که دگر بار چنین اقوالی بر زبان جاری نخواهی کرد، و ایمان خود را با تلفظ شهادتین تجدید کنید، و اعمال صالحه خویش را بیافزائید – مثل صدقه و غیره – چرا که الله متعال توبه توبه کننده را می پذیرد.

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

 

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

 

    منبع: سایت جامع فتاوی اهل سنت (IslamPP.Com)