پدر وصیت کرده که سهم ارث دختران و پسرانش در میراث مساوی باشد
پدر وصیت کرده که سهم ارث دختران و پسرانش در میراث مساوی باشد موضوع: میراث و وصیت تاریخ انتشار: 2013-12-26 | بازدید: 2005

مردی فوت می کند و چند دختر و پسر بهمراه همسرش از او بجا می مانند، یکی از دخترهای آن مرد ادعا کرده که پدرش در زمان حیات صیت کرده : پسران و دختران در ارث مساوی باشند. مادر آن بچه ها (یعنی همسر متوفی) نیز این سخن او را تایید می کند، اما هیچ وصیت مکتوبی از متوفی در دست نیست که این ادعا را ثابت کند، و بر مبنای این ادعاء دخترها می خواهند که به اندازه سهم پسرها ارث ببرند، آیا با این وصیت پدرشان چنین استحقاقی دارند؟

 

الحمدلله،

اولا : برای اجرای وصیت متوفی شرط نشده که دادگاه آنرا تایید کند، و یا بر آن گواه گرفته شده باشد، و یا در جایی نوشته شده باشد، بلکه هرگاه وارث به وصیت مورث آگاه شدند – چه از طریق شنیدن از خود مورث باشد یا سایر طرق – بر آنان واجب است وصیت وی را اجراء کنند و اگر از آن امتناع کنند همه گناه کارند، نوشتن تنها برای اطمینان و محکم کاری است، وگرنه احکام با زبان و تلفظ هم حاصل می شود.

دوما : اگر کسی بمیرد و اموالی از خود بجای بگذارد، میراث او بین ورثه اش بنحوی که شریعت بیان کرده تقسیم می شود، یعنی اگر متوفی پسر و دختر داشت، سهم هر پسر معادل سهم دو خواهرش است، به دلیل فرموده باری تعالی : « یُوصِیکُمُ اللَّهُ فِی أَوْلَادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ» (نساء 11). یعنی : « خداوند در باره فرزندانتان به شما سفارش می‏کند که سهم (میراث) پسر، به اندازه سهم دو دختر باشد».

این حکم الله متعال است، و او أحکم الحاکمین و أرحم الراحمین است، و بر هر زن و مرد مؤمنی واجب است که تسلیم احکام الهی باشد، و در دل نسبت به آن ناخشنود نباشد، چنانکه می فرماید : «وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَی اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالا مُبِینًا» (احزاب 36).

یعنی : « هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد؛ و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است».

پدران و مادران را نصیحت می کنیم که تقوای الهی داشته باشند و به تقسیم خداوند متعال راضی باشند، و یقین داشته باشند که حکم او تعالی عین عدل و رحمت و نیکی است، « وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُکْمًا لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ». (و چه کسی بهتر از خدا، برای قومی که اهل یقین هستند، حکم می‏کند؟) و شدیدا ایشان را برحذر می داریم که مبادا بر حکم خداوند اعتراض کنند یا آنرا رد کنند به این خاطر که در درونشان نسبت به آن ناخشنودند، که این خطر بزرگی است.

 

سوما : هر کسی می تواند در زمان حیاتش تا حداکثر یک سوم اموالش را برای دیگران وصیت کند، شرعا بیشتر از یک سوم مجاز نیست، زیرا به ورثه زیان می رساند.

همچنین وصیت کردن برای وارث (یعنی برای کسی که از او ارث می گیرد) جایز نیست، مگر آنکه مابقیه ورثه راضی باشند.

و اگر مردی وصیت کند که سهم ارث پسران و دخترانش بعد از مرگ وی به یک اندازه باشند، یعنی دختر به اندازه پسر ارث بگیرد، آن مقدار اضافه ای که در وصیت پدر به دختران داده می شود بعنوان وصیت برای وارث معتبر است، و وصیت برای وارث جایز نیست، مگر ورثه راضی باشند، زیرا پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند : « إنَّ اللَّهَ قَدْ أَعْطی کُلَّ ذی حقَ حَقّهُ فلا وصیّةَ لِوارثٍ»  أبو داود (2870) و ترمذی (2120).

یعنی : «همانا خداوند به هر صاحب حقی ، حقش داده است؛ لذا وصیت برای وارث جایز نیست».

و در روایتی که از ابن عباس است، فرمودند : « لا تجوز الوصیة لوارث إلا أن یشاء الورثة». یعنی : «وصیت کردن برای وارث جایز نیست، مگر آنکه ورثه بخواهد». روایت دارقطنی که حافظ ابن حجر در بلوغ المرام آنرا حسن دانسته است.

بنابراین اگر فرض کنیم متوفی چنین وصیتی کرده باشد، وصیت او اجراء نمی شود مگر با موافقت بقیه ورثه، اگر بعضی راضی بودند و بعضی مخالف؛ در آنصورت وصیت در مورد سهم افراد راضی اجراء می شود، یعنی می توانند سهم خود را به دخترها ببخشند.

امام ابن قدامه در کتاب "المغنی" (6/58) آورده : « (وصیتی برای وارث نیست، مگر ورثه بدان اجازه دهند) و خلاصه اگر انسان برای ورثه خود وصیت کند، و سائر ورثه موافق نباشند، در آنصورت وصیت صحیح نیست (تنفیذ نمی شود) و هیچ خلافی در این مورد مابین علماء وجود ندارد. و ابن منذر و ابن عبدالبر گفتند : اهل علم بر آن اجماع کردند. و احادیثی از پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز بر این مسأله وارد شده است..

و بر طبق رأی جمهور علماء : اگر باقی ورثه به آن راضی باشند، تنفیذ آن جایز است».

و در فتوای هیئت دائمی افتاء آمده : «وصیت در بیشتر از یک سوم (اموال) جایز نیست، همچنین نباید برای وارث وصیت شود، مگر آنکه سایر ورثه که اهل رشد و بلوغ اند به نصیب خود راضی باشند..» "فتاوی اللجنة الدائمة" (16/317).

منبع : سایت (الإسلام سؤال وجواب).

 

والله اعلم

وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم

 

    منبع: سایت جامع فتاوی اهل سنت (IslamPP.Com)

 

نصیحت و حکمت

زید بن خالد جهنی رضی الله عنه گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «َمنْ فَطَّرَ صَائِمًا کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ، غَیْرَ أَنَّهُ لا یَنْقُصُ مِنْ أَجْرِ الصَّائِمِ شَیْئًا‏».

یعنی: «هرکس روزه داری را افطار دهد همانند اجر (روزه) او می برد، بدون آنکه از اجر روزه دار چیزی کم شود».

ترمذی (807) وابن ماجه (1746) و ألبانی در "صحیح الترمذی" (647) آنرا صحیح دانسته است.

نظر سنجی

شما به کدام بخش سایت بیشتر مراجعه میکنید؟









      

گالری تصاویر
  • قرآن

    قرآن

  • حدیث

    حدیث

  • دعا

    دعا

Close

برای دریافت مطالب جدید سایت لطفا ایمیل خود را وارد نمایید.